Dünya üzerinde üretimi yapılan , esas olarak iki tip sigara harmanı vardır ;
1- Oryantal Sigara Harmanları ( semi-oryantali de bu guruba katalım , en değerlisi Türk Tipi Oryantal Sigara Harmanlarıdır )
2- Amerikan Blend Sigara Harmanları .
Oryantal Sigara Harmanları : Tütün Eksperleri tarafından oluşturulmuş harman reçeteleri kullanılarak hazırlanan , sadece kıyılmış tütünden oluşan ve hiç bir katkı maddesi içermeyen , tütünlerin içindeki doğal aromaların içim nefasetini ( içim lezzetini ) sağladığı sigara harmanlarıdır . Özelleştirme ile birlikte Türk Tütün Eksperleri’nin hazırladığı çok değerli harmanlar , isim hakkı da dahil tüm haklar ile birlikte Tekel Sigara Fabrikalarını satın alan şirkete devredilmiştir . Sahi , o sigara harmanları ne oldu şimdi ?! Bahsettiğim bu harmanlar , tamamı Türkiye’de yetişen oryantal tütünlerden hazırlanmıştı .
Amerikan Blend Harmanlar : Çoğunluğu ( % 85-92 ) Virginia , Burley gibi büyük boyutlu , “ inorganik madde “ oranları yüksek tütünlerden oluşan , ve bir sigarada olması gereken nefasetin ( içim lezzetinin ) dışarıdan katılan katkı maddeleri ( sos ) ile suni olarak sağlandığı sigara harmanlarıdır . Katılan sosların değişik varyasyonlarının üretilmesi için , üretici firmalar tarafından ayrıca ” sos teknolojisi ” geliştirilmiştir. Amerikan Blend Harmanlar’da kullanılan büyük boyutlu yapraklar , “ organik madde “ oranlarının düşük olması sebebiyle katılan sosu absorbe edip bünyelerine kabul ederler . Oryantal yapraklar ise , “ organik madde “ oranı yüksek olduğu için sos tutmazlar . “ oryantal harmanlar “ da ayrıca sos ve harici tatlandırıcılara zaten ihtiyaç duyulmaz. Sigara Harmanlarının yapısı en basit haliyle bu şekilde anlatılabilir .
“ Türk Tipi Oryantal Sigara Harmanları “ ile ilgili sadece memleketimize ait olan bir ayrıcalığı kaybetmek üzereyiz . Eğer tedbir alınmaz ise oryantal menşeylerimiz yavaş yavaş kaybolacaktır. Tütün Tohumu , yapısı itibarı ile tek bir cins tohum olmakla beraber , yetiştirildiği ortama ( toprak ,iklim,coğrafik konum v.s.) bağlı olarak uzun yıllar içinde genetik değişime uğramış ve farklı menşeyler oluşmuştur . 02.03.2010 tarihinde , Ankara’da Tarım Bakanlığı bünyesinde açılışı yapılan Dünyanın 3. büyük Tohum ( gen ) Bankasında , yerli oryantal menşeylerimizin tohumları da saklanacak mı bilmiyorum . Yerli menşeylerimizin tohumlarını saklayabilmemiz için , bu bankadaki “ Türk Tipi Oryantal Tütün Tohumları “ başlıklı bir bölüme ihtiyacımız olabilir . Çünkü , yakın gelecekte yerli tohumlarımızın Dünya Yaprak Tütün Sektöründeki önemi artabilir , ve gelecekte yaygınlaşması beklenen katkılı (soslu) sigara harmanlarının yasaklanması çalışmaları nedeniyle oryantal tohumlarımız bu günden tahmin edilemeyen değerlere ulaşabilir . ( bknz . http://www.accessdata.fda.gov/scripts/email/TobaccoProducts/flavoredCigarettes.cfm ) Çevirisi için tıklayınız
Hiç bir gerekçe olmasa bile bu tohumlar Dünyanın 3. Büyük tohum ( gen ) bankası olarak lanse edilen “ Türk Tohum Bankası “ nda mutlaka muhafaza edilmelidir . Bu arada , inşallah bu bankadaki tohumlarımıza camilerimizdeki çinilerimizden daha fazla sahip çıkabiliriz !
Bilindiği gibi 4207 sayılı yasa ile kapalı mekanların tamamında sigara içmek yasaklanmıştır . Bazı uygulamalar bu gün için tartışmalı olsa bile bu yasa gelecekte çok sıkı bir şekilde uygulanacaktır . Geçmişte pek çok sigara tiryakisinin yerli tütünlerle harmanlanmış olan oryantal sigaralardan uzaklaşmasının en bariz nedeni ; “ Oryantal sigaralar ”dan çıkan dumanın, “ Amerikan Blend sigaralar “dan çıkan dumana göre eşya ve kıyafetlere daha fazla sinmesi ve uzun süreli koku bırakması idi . Esasında bu kokunun sebebi ; Oryantal Sigaralardan çıkan dumanın Amerikan Blend sigaralardan çıkan dumana göre daha yoğun organik yanma ürünü içermesidir . Organik yanma ürünlerinden kaynaklanan bu koku , geçmişte sigara tiryakilerinin bir kısmının Amerikan Blend sigaraları tercih etmesine sebep olmuştur . Ancak , bahsi geçen 4207 sayılı yasanın getirdiği yasaklar nedeniyle zaten kapalı mekanlarda sigara içilemeyeceği , ve Oryantal Sigaranın dumanından kaynaklanan kokunun sigara içilen mekana ve elbiselere sinmesinin söz konusu olmayacağı açıktır . Amerikan Blend Harmanlara göre Oryantal Harmanların en belirgin olumsuzluğu böylece uzun vadede gündemden düşecek , ve hiç bir şekilde sos ( katkı maddesi ) içermeyen “ Oryantal Harmanlar “ sigara tiryakileri için önem kazanacaktır . Bu gelişme , yukarıda ki FDA linkinde de
http://www.accessdata.fda.gov/scripts/email/TobaccoProducts/flavoredCigarettes.cfm vurgulandığı üzere sigaraya yeni başlayacak olanlar için sigaranın cazibesini azaltacak , ve “ Ulusal Tütün Kontrol programı “ ndaki hedeflere de uygun olacaktır .
Yıllar önce , ilk kapatılan TEKEL birimi !! olan TEKEL – Cevizli Araştırma Enstitüsü yöneticisi sayın Hasibe KARPAT hocamın , oldukça duygusal bir ses tonu ile bana anlattıklarını hiç unutmadım ; “ Tütün Tohumu laboratuar şartlarında dahi , çimlenme yeteneğini yitirmeden 6 seneden fazla muhafaza edilemez !!! “ Bu nedenledir ki , Oryantal Harmanlarımızın gerçek anlamda devamlılığının sağlanabilmesi için Tütün Köylüsüne , ve köylünün elinde bulundurduğu Oryantal Tohumlara ihtiyaç vardır.Tütün ekicisi sayısında yaşanan kontrolsüz düşüşü , menşeylere göre takip eden ve üretim planlaması yapan bir kurum veya kuruluş şu anda ülkemizde mevcut değildir .
Yürürlükten kaldırılan 1177 sayılı Tütün ve Tütün Tekeli kanunu , senelerin birikimini de barındıran ve üretim , denetim , yaprak tütün ticareti , araştırma v.s. gibi konularda düzenleyici 72 madde içeren bir kanundu . Ancak, 1177 nin yerine getirilen 4733 sayılı kanunda sadece 1 adet düzenleyici madde bulunmakta idi . O da tüccar ile ekici arasında yapılan ve tüccarın tek taraflı olarak ekici ile sözleşmesini feshetmesine imkan tanıyan , ancak ekicinin kendisine daha yüksek fiyat veren başka bir tüccara tütün teslim etmesini engelleyen bir madde ! Bu gün bile uygulanan bu sistemde , ürününü bir yıl önceden sözleşmeye bağlayan ekicinin bir yıl sonra alacağı fiyat belli değildir ! Ekici belli bir fiyattan sözleşme yapar , ancak ürününü teslim ederken ürünün ekspertizini sözleşme yaptığı firmanın eksperi yapar ! yani sözleşmede yazan fiyat hiçbir anlam ifade etmez . Ekspertize yapılacak olan itiraza 1177 ye göre 1 i “ başeksper “ olmak üzere en az 3 Tütün Eksperi bakarken,… bu günkü sistemi tütün köylüsüne sormak gerekir ! ( bknz. google – reji dönemi )
“oryantal tütün” bir anlamda “organik tütün”dür . Çünkü oryantal tütün ihtiyaç duyduğu azotu kış öncesi yapılan derin sürüm , daha sonra yapılan sığ sürüm , ve çapalar sayesinde havadan alır , alabilmelidir . sun-i gübreleme kesinlikle yasaktır . Azot gübresinin yaprakta neden olduğu matlık hiçbir Tütün Eksperinin gözünden kaçmaz ve bu durum kaliteyi önemli ölçüde düşürür . Özel tarlalarda yapılan azot denemelerinin sonuçlarına bakılarak , kontrollü de olsa azot gübresi kullanımı Türk Tütün Eksperlerinin Oryantal Tütün Köylüsüne önerdiği bir uygulama değildir . Ayrıca yüksek azotun Oryantal Tütün için istenmeyen bir özellik olan nikotin oranının yüksek çıkmasına sebep olduğu da bilinmektedir . Oryantal Tütünde ilaç kullanımı da minimum seviyededir . Konukçu bitki ekimi yapılmaz , tohum ve tarla temizliği tam sağlanabilirse belki de hiç ilaç ihtiyacı olmayabilir . Elbette bu çabaların bir maliyeti vardır ve Dünya’daki Oryantal Tütün ihtiyacı şayet tahmin edildiği gibi artacak ise , bu durum “ Türk Tipi Oryantal Tütün fiyatlarının “ da artması anlamına gelecektir .
l
Bu arada , ülkemizde faaliyet gösteren ve elinde “ oryantal harman reçetesi “ bulunmayan sigara şirketlerine , oryantal harman ne demektir , reçeteleri nasıl hazırlanır , öğrenmelerini tavsiye ederim ! Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi FDA ( U.S. Food and Drug Administration ) , Ulusal Gıda , İlaç ve Kozmetik yasasına göre ( Federal Food, Drug, and Cosmetic Act. ) gençleri ve aileyi sigaranın zaralarından korumak ve sigaranın cazibesini azaltmak için çok ciddi çalışmalar yapmaktadır . Bahsi geçen yasayı gerekçe gösteren FDA , katkılı (soslu) tütün ürünlerinin ABD de üretilmesi , dağıtım ve satışının yapılması ,ülke içine ithal edilmesinin yasal olmadığını ifade etmektedir. (bknz. http://www.accessdata.fda.gov/scripts/email/TobaccoProducts/flavoredCigarettes.cfm ) Elbette ülkemizin “ Sağlık Bakanlığı “ da bu konuda bir çalışma başlatacaktır !
Tekel’in tüm sigara fabrikaları , Fabrika İşçileri ,Yaprak Tütün Bakım İşçileri , ve en önemlisi Tütün Köylüsü ile ilgili hiç bir ön hazırlık yapılmadan veya yapılamadan satılmıştır . Dünya üzerindeki Oryantal Harmancılığın belki tek değil ama en zengin harmanlara sahip temsilcisi olan ülkemizdeki sigara fabrikalarının , TEKEL’in isim hakkı ve tüm Oryantal Harman Reçeteleri ile birlikte satılması , çok önemli bir hata olmuştur . (bknz. google – reji dönemi )
*Cengiz Şahin – SAMSUN 13. dönem Tütün Eksperi
——————————————————————————————–
22.Mart.2010 saat 02 27 /Yazarın Notu:
Dünya üzerinde üretimi yapılan , esas olarak iki tip sigara harmanı vardır ;
1- Oryantal Sigara Harmanları ( semi-oryantali de bu guruba katalım , en değerlisi Türk Tipi Oryantal Sigara Harmanlarıdır )
2- Amerikan Blend Sigara Harmanları .
…………….
Sigara Harmanlarının yapısı en basit haliyle bu şekilde anlatılabilir .
……………….
**********************************************************************************
Yukarıdaki yazım bu 2 madde ile başlıyor . Bazı meslektaşlarım , niçin İngiliz ve Fransız Tipi Sigara Harmanları’ndan da bahsetmediğimi soruyorlar ! Bahsetmiş olayım ;
3. İngiliz Tipi Virginia Sigara Harmanları
4. Fransız Tipi Esmer Sigara Harmanları
5. Diğer Tip Sigara Harmanları
3. ve 4. Madde olarak elbette bu tip Sigara Harmanlarından da bahsedebilirdim . Ancak , yukarıdaki “ Türk Tipi Oryantal Tütünler Niçin Desteklenmeli “ başlıklı yazıyı , ve yazının içindeki linkten ulaşılabilen “ FDA sayfasının çevirisini “ hazırlarken esas amacım ; ülkemizdeki “ Oryantal Tütün Menşeyleri “nin üretiminin bitmesinden sonra “ Amerikan Blend Sigara Harmanları “ nın tüketiminin artacak olmasına dikkat çekmekti . Ayrıca , henüz ülkemiz için tamamen yabancı olan ve tüketimi yok denecek kadar az olan “ İngiliz Tipi Virginia Sigara Harmanları “ ile tüketimi hiç olmayan “ Fransız Tipi Esmer Sigara Harmanları “ , yazının içeriği ve amacı nedeniyle benim için bahsedilmesi gereken sigara harmanları değildi .
FDA in uyguladığı politika , yukarıdaki yazımda dillendirdiğim gibi ülkemizde de uygulanmaya başlandığında , ” Türk Tipi Oryantal Sigara Harmanları ” nın yerine ” İngiliz Tipi Virginia Sigara Harmanları ” ve “ Fransız Tipi Esmer Sigara Harmanları “ nın geçmesi ihtimali benim düşündüğümden daha fazla olabilir . Bu durumda elbette 3. ve 4. tip sigara harmanlarından , yani ” İngiliz Tipi Virginia Sigara Harmanları ” ve “ Fransız Tipi Esmer Sigara Harmanları “ ndan bahsetmek gerekecektir ; Bu tip sigara harmanları da genellikle sos kullanılmadan üretilen sigara harmanlarıdır . Bununla birlikte bazılarında çok az da olsa sos – katkı maddesi kullanılabiliyor , gözden kaçırmamakta fayda var .
“ İngiliz Tipi Virginia Sigara Harmanları “ tamamen ticari gerekçeler ile , büyük çoğunluğu bir dönem Britanya Krallığının sömürgesi olan , 2009 yılı itibarı ile bağımsız 52 ülke ve bağımlı 28 bölgeden oluşan ( bknz. http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ngiliz_Milletler_Toplulu%C4%9Fu ) “ İngiliz Uluslar Topluluğu ”nda yaygınlaştırılmıştır ( Commonwealth of England – 1946 da birliğin isminden “ İngiliz “ kelimesi resmi olarak çıkarılmıştır . “ Commonwealth – ortak , yaygın zenginlik birliği ) Ülkelemizin bu topluluğa üye 52 ülkeden birisi olmadığını biliyoruz , ayrıca Ülkemiz henüz ! Avrupa Birliği üyesi de değildir . Sadece “ müzakere yapan bir ülke “ konumundadır . Diğer tarım ürünlerinde izlenen politika ayrı bir konu olmakla birlikte ; müzakere sürecinde ülkemizin “ Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası “ na koşulsuz uymak zorunda olduğunu sanmıyorum . Elbette aksini söyleyenleri de dinlemek veya okumak isteriz . Sanırım bu site onlara da açık !
Tahmin edileceği üzere , “ Fransız Tipi Esmer Sigara Harmanları “ da Fransız sömürgelerinde ve Fransa ile ticari bağlantısı yoğun olan ülkelerde yaygınlaşmıştır .
Şimdi esas konuya tekrar gelelim ; yukarıdaki “ Türk Tipi Oryantal Tütün Niçin Desteklenmeli “ başlıklı yazımda anlatmaya çalıştığım , ve yazı içindeki linkten ulaşılabilen FDA sayfasının çevirisinden de anlaşılacağı üzere , soslu – katkılı sigara harmanları pazardan çekilince geriye hangi tip sigara harmanları kalacaktır ? Sadece ülkemizde yetişen tütünlerle hazırlanmış olan “ Türk Tipi ORYANTAL Sigara Harmanları “ mı ?! Geçmişte uygulanan ve halen uygulamasına devam edilen politikalar nedeniyle öyle bir durum yakın gelecekte beklenmemeli , ancak bazı gelişmeler de varki ciddiyetle takip edilmelidir
Bu konu , daha uzun süre tartışılacaktır . Esas olarak “ Yerli Sektör Temsilcileri “ ve “ İlgili Siyasetçi “ lerin dikkatini çekmek amacıyla hazırladığım , yukarıdaki “ Türk Tipi Oryantal Tütün Niçin Desteklenmeli “ başlıklı yazımdaki eksiklik nedeniyle bazı meslektaşlarımdan eleştiri aldım . O nedenle 3. ve 4. Tip Sigara Harmanları olarak ” İngiliz Tipi Virginia Sigara Harmanları ” ve “ Fransız Tipi Esmer Sigara Harmanları “ nın varlığından da bahsetmek zorundaydım . Ülkemiz için bu güne kadar her hangi bir anlam ifade etmeyen bu tip sigara harmanları , sanırım yakın gelecekte ” Türk Tipi Oryantal Sigara Harmanları ” nın yerine geçmeye aday !
Ayrıca , bu eklemenin özellikle “ akademik çalışma yapacak olanlar “ ve “ araştırmacılar “ için önemli olabileceği konusunda beni uyaran meslektaşlarımla da aynı fikirdeyim ; Dünya’daki Sigara Harmanları genel anlamda “ 5 tip “ olarak olarak sınıflandırılmaktadır , bilinmesinde fayda var . Umarım bir eksiklik olarak değerlendirilmemiştir .
Saygılarımla ,
3 Yorumlar
Sedat kara
Konu Türk ürünleri olunca konu hemen rafa kaldırılıp en kestirme yoldan sonuca gitmeye çalışılır. Bu ve bunun gibi uyarıları Umarım bizimle beraber görmesi gerekenler de görür. Bu kara oyunlar bugün tekel üzerindan tütünle oynanır yarın başka bir zenginliğimizle. Tamamen siyasi bazı kararlar tartışılabilir ama ülkemin menfaati ve geleceği asla tartışılmaz. İlgililere ulaşması dileğimle saygılar sunarım. Ayrıca bu hassas duruşunuz için teşekkürler. Memleketimize el birliği ile sahip çıkalım.
berkay
Cengiz ŞAHİN bey ben diyorum ki bildiğimiz tütünün içine, evde yapacağımız bir sos hazırlasak karıştırsak normal bir sigara gibi tatlandıramazmıyız?.
böyle bir reçeteniz varsa lütfen email adresime gönderirmisiniz
Teşekkürler
cengiz şahin
http://www.karasaban.net/fda-ceviri/
yukarıdaki link Amerikan sağlık örgütü FDA in orjinal sayfasının çevirisidir . bu çeviriyi yaptığımda 31 mart 2010 tarihinden sonra katkılı – soslu sigaraların A.B.D. de dahi yasaklanacağını ilan eden FDA , daha sonra bu süreyi Amerikan sigara şirketlerinin çıkarını gözeterek 30 haziran 2013 e erteledi ( bknz ; http://www.accessdata.fda.gov/scripts/email/TobaccoProducts/flavoredCigarettes.cfm ) ancak eninde sonunda katkı – sos içeren sigaralar tamamen yasaklanacaktır . o nedenle Berkay ve Berkay gibi düşünenlere ; sos lu sigara yapmak yerine , ki ” ev ortamında ” bu mümkün değildir ! , sos içermeyen sigaralar hangileridir , Türk Tipi Oryantal Sigara ne demektir , öğrenmelerini tavsiye ederim :) . Bir de yukarıdaki yazıyı sonuna kadar okumalarını !
Bence ya sigarayı tamamen bırakın , çünkü yakında petrol gibi sigara sektöründe de dışa bağımlı hale geleceğiz . Ülkemizde artık Türk Tipi Katkısız Sigara Harmanı kalmadı . Tekel i satın alan şirket te dahil , ülkemizde sigara üreten hiçbir firma % 100 katkısız yerli sigara üretmiyor artık . İçeriği bilinmese dahi her firma sırf ucuz olduğu için yurt dışından ucuz ( şimdilik ! ) tütün ithal edip sigara üretiyor . Ya da katkı içermeyen ” Türk Sarma Tütünü ” için . içimi ağır geleceğinden günde birkaç taneden fazla içemezsiniz , böylece sigarayı da azaltmış olursunuz !
4207 sayılı yasa bu maksatla çıkartılmıştı , Ülkemizdeki tiryakiler daha az sigara içsin diye !!!
selam ve saygılar ,
Cengiz Şahin
yukarıdaki yazının yazarı