Pazarda zam şampiyonu mandalina oldu. Kilosu 14 lira olan sivri biberin ise yanına yaklaşılmıyor. Pazarcılar ‘ürkütmemek’ için biber tezgahına fiyat etiketi koymuyor
Enflasyon şubatta aylık yüzde 0.43 yükseldi. Ayın zam şampiyonu, yüzde 22.5 artışla mandalina oldu. Bunu yüzde 16.3 ile salatalık, yüzde 11 ile limon, yüzde 6.9 ile mercimek ve yüzde 5.8 ile zeytinyağı izledi.
Fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 25.5’le kabak oldu. Kabağı yüzde 24.6 ile çarliston biber, yüzde 24.1 ile domates, yüzde 15.4 ile ıspanak ve yüde 13.7 ile kadın botu takip etti.
Tüketici Fiyat Endeksi’nde (TÜFE) gıda maddelerine yapılan harcamanın ağırlığı Türkiye genelinde yüzde 24.4 oranında. Ancak alt gelir gruplarında toplam tüketim harcamasının yarısından fazlasını gıda harcaması oluşturuyor. Gıda maddelerinde en ufak bir fark bile vatandaş için çok önemli.
Fiyat artışının vatandaşı nasıl etkilediğini yerinde görmek için Kağıthane Gürsel Mahallesi’nde kurulan pazarda, esnaf ve vatandaşın nabzını tuttuk. Vatandaş mandalinayla birlikte limon, portakal gibi narenciye ürünlerinin fiyatlarındaki ani artıştan rahatsız. Pazarda limonun kilosu 2-3 lira arasında, mandalinanın fiyatı ise 3-5 lira arasında değişiyor.
Pazarcı, ‘kış bittiği için’ narenciyedeki fiyat artışını ‘normal’ görüyor. Pazarcı Mehmet Kıvrak, “Mandalina son anlarını yaşıyor” diyor. Ispanak, pırasa ve kabak fiyatlarının hep aynı seyirde olduğunu belirten Kıvrak, fiyatların 1.5-2 lira arasında olduğunu dile getiriyor.
Meyve-sebze alışverişine gelen Sabriye Uludağ, fiyatların ‘aylardır’ hiç düşmediğinden şikayetçi. Uludağ, “Sebze fiyatları hiç düşmedi. Bibere el sürülmüyor. Mandalinayı böyle kim alabilir? Kazandığımızın çoğu da zaten gıdaya gidiyor” diye konuşuyor.
Yıllık enflasyon yüzde 8’e dayandı
Şubatta enflasyon aylık yüzde 0.43 yükseldi. Yıllık enflasyon ise yüzde 7.89 ile altı ayın zirvesine ulaştı. Enflasyon Eylül 2013’te gördüğü yüzde 7.88’lik seviyeden bu yana en yüksek düzeye ulaşmış oldu.
Ana harcama gruplarında en yüksek artış yüzde 2.29 ile ulaştırma grubunda gerçekleşti. Lokanta ve otellerde yüzde 1.42, ev eşyasında yüzde 1.33, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 1.14, sağlıkta yüzde 0.76 artış gerçekleşti. Giyim ve ayakkabıda yüzde 5.06 düşüş gerçekleşti.
‘Fiyatlar sürekli artıyor’
Geçen ayın zam şampiyonu çarliston, sivri ve dolmalık biberde bu ay fiyatlar düştü. Hatta ocak ayında 6 lira etiketini görmeye alışanlar 3-4 liralık fiyatları görünce poşetlerini biberle doldurmaya başladı. Ancak yine de 12-14 lira arasında satılan sivri biber de tezgahlarda yerini almış. “Niye bu kadar pahalı” diye sorduğumuz pazarcı, “Bu en iyisi” diyor. Genellikle biber tezgahları fiyat etiketi kullanmıyor ya da ‘yarım kilo’ etiketi koyuyorlar. Alışveriş yapanlar, “Fiyatı görüp kaçmayalım diye böyle” diyor.
Salatalık zamlandı
Kenan Türkmen, her zaman aynı pazardan alışveriş yaptığını ‘fiyatların artmasına alışık’ olduklarını belirtiyor. Türkmen, “Fiyatlar birkaç yıldır zaten sürekli artış halinde, o yüzden değişimi pek fark edemiyoruz ama yine de yağış sıkıntısı gibi şeyleri de düşününce normal olarak bakıyoruz” diyor.
Patates satan pazarcılar geçen aya nazaran nerdeyse yarı yarıya düşen fiyatlardan memnun ancak yine de düşmesini bekliyor, “Böyle de alıcısı az” diyor. Geçen ay 5 liradan satılan patates pazarda şu an 2 – 3.5 lira.
Selçuk Uslu, alışveriş yapmak için pazarı tercih ettiğini söylüyor. Pazarda fiyatların marketten ucuz olduğunu belirten Uslu, “En anlayamadığımız şey limonun pahalılığı, patates fiyatı iyi ama düşmesini bekliyoruz. Ancak geçen aya bakınca fiyatlar bu ay daha iyi” diyor.
Pazarcı Tarık Göktaş salatalık fiyatlarındaki artışı yağışa bağlıyor ama kendisi de fiyattan memnun değil, salatalık satamadıklarını söylüyor.
Mandalina limon yerine portakal
Pazarcı Kemal Kurt, Gürsel Mahallesi pazarına arkadaşını ziyarete gelmiş, kendi de yakın bir mahallede pazarcılık yapıyor. Limon konusundaki konuşmaya katılarak, “Eski limon bitiyor, yeni limon da daha pahalı olur diyor” diye görüş belirtiyor. Kurt, şöyle devam ediyor:
“Limon genellikle ihracata gidiyor o yüzden piyasada azalıyor ve fiyatlar doğal olarak hemen artıyor. Çok uzun sürmez ama çok da bir düşüş olur mu bilmiyoruz. Zaten mandalina, limon fiyatına bakıp dönenler mutlaka portakal alıyor, onun fiyatı düştü, daha da düşer.”
Kaynak : Milliyet – 4 Mart 2014