Türkiye’de çiftçiler genellikle ürün fiyatına bakarak hangi ürünü üreteceğine karar verir. Böyle olunca bir yıl fiyatı yüksek olan ürün ertesi yıl arz fazlası nedeniyle fiyatı düşer, Bu kısır döngü yıllardır sürüyor. En somut örneği ise soğandır. Türkiye’de soğan fiyatı bir yıl yüksekse ertesi yıl mutlaka düşük olur. Diğer birçok üründe de benzer bir durum yaşanır.Üretime karar vermeden pazar araştırması yapmak, tüketici taleplerini göz önünde bulundurmak, maliyetleri hesaplamak ve verimli bir üretim için bilinçli karar vermek gerekir.Üretici şu günlerde birçok ürün için karar aşamasında karar vermeden önce geçen yıl bitkisel üretimde nasıl bir tablo olduğunu ve ürün fiyatlarının seyrine bakmakta yarar var.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2012 yılında bir önceki yıla göre bitkisel üretim değeri yüzde 1.4 düşüşle 89 milyar liradan 87.8 milyar liraya geriledi. Üretim değerindeki düşüşte tahıl üretimindeki düşüş etkili oldu.
Tahıllar ve diğer bitkisel ürünler üretim değeri bir önceki yıla göre yüzde 7.3 azalarak yaklaşık 33.1 milyar lira oldu. Sebze üretim değeri ise aynı dönemde yüzde 0,4 azalarak 25.4 milyar lira gerçekleşti. 2012 yılında meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin üretim değeri ise yüzde 5.4 artarak 29,2 milyar lira oldu.
Ürün fiyatlarındaki değişim
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2012 verilerine göre geçen yıl tarımsal ürün fiyatlarında da ciddi değişimler yaşandı. Tahıllar ve diğer
bitkisel ürünlere bakıldığında çiftçinin eline geçen buğday fiyatı bir önceki yıla göre yüzde 2.3 artarak kilosu 0.60 liraya çıkarken, aynı dönemde mısır fiyatı yüzde 7.9 azalma ile 0,58 lira oldu.
Pamuk ve patateste düşüş
Fiyat düşüşünün en fazla yaşandığı ürünlerden birisi kütlü pamuk oldu. 2011’de 1 lira 88 kuruş olan kütlü pamuğun kilosu 2012’de 1 lira 23 kuruşa geriledi. Aynı dönemde patatesin fiyatı ise yüzde 32.7 düşüşle 70 kuruştan 47 kuruşa düştü.
Tahıllar ve diğer bitkisel ürünler grubunda fiyatı en çok artan ürün ise kuş yemi oldu. 2011’de 1 lira 10 kuruş olan kuşyeminin kilosu 2012’de 2 lira 13 kuruşa çıktı. Artış oranı yüzde 93.9 oldu. Aynı dönemde haşhaş tohumunun fiyatı yüzde 57, kuru bezelyenin fiyatı yüzde 54.9, nohut fiyatı yüzde 27.2, susamın yüzde 23.8, yağlık ayçiçeğinin fiyatı da yüzde 17 artış gösterdi.
Kuru soğan ağlattı!
Sebze fiyatlarının bir yıllık seyrine bakıldığında fiyatı en çok düşen ürün kuru soğan oldu. 2011’de ortalama kilosu 76 kuruş olan kuru soğanın fiyatı yüzde 38.8’lik düşüşle 2012’de 47 kuruşa düştü.Karnabahar ve kültür mantarının fiyatı ise aynı dönemde yüzde 25 oranında düştü. Kuru sarımsak, brokoli ve kök kerevizin fiyatı da bir yılda yüzde 20’nin üzerinde düşüş kaydetti. Sebzede fiyatı en çok artan ürünler sıralamasında ise ilk sırada yüzde 42’lik artışla pazı yer aldı. Nanenin fiyatı yüzde 33 arterken, taze bezelyenin fiyatı yüzde 28.5, taze baklanın fiyatı yüzde 27.6, maydanozun fiyatı yüzde 26.6 ve havucun fiyatı ise 2012’de yüzde 22.6 oranında arttı.
Baharat ürünlerinde fiyat artışı yüksek oldu
Meyve,İçecek ve Baharat Bitkileri grubunda 2012 yılında fiyatı en çok artan ürün turunç olurken, fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 29 düşüşle kayısıda oldu. Meyveler arasında fiyatı en çok artan ürünlerden birisi ise yaklaşık yüzde 26’lık artışla mandalina oldu. Portakal, erik ve iğde 2012’de fiyatı yüzde 20’den fazla düşen ürünler oldu. Baharat bitkilerinden kekikte fiyat yüzde 44, kimyonda ise yüzde 22 oranında artış gösterdi. Yaş çay fiyatı bir önceki yıla göre yüzde 12.2 oranında artışla 1.10 lira oldu.
Özetle, 2012’de tarımda bitkisel üretim değerinde kısmi bir düşüş olduğu görülüyor. Fiyatı artan ürünler var, düşen ürünler var. Bu değişimde iç piyasada yaşanan gelişmeler etkili olduğu kadar dış piyasaların da etkisi var. Sadece bu fiyat değişimine bakarak 2013’te üretilecek ürün için karar vermek yanlış olur. Fiyatı yükselen ürünlere yönelme olursa ve bu ürünlerin üretimi çok artarsa bu kez bu ürünlerde fiyat düşüşü kaçınılmaz olur.
Kaynak : Tarımdunyası.net – 15 Mart 2013