Baklagiller, besleyici değeri yüksek gıdalardır. Bu yüzden insan ve hayvan beslenmesinde yaygın olarak kullanılır. İnsan ve hayvanı besler, çiftçiye kazandırır. Ayrıca insan eliyle tahrip edilen doğayı onarır; toprağın yapısını düzeltir, suyu korur. Küreyi ısıtmaz. Bütün bu yararlı özelliklerinden dolayı Birleşmiş Milletler tarafından 2016 yılı Baklagiller Yılı olarak ilan edilmiştir.
Bu yazıda baklagillerin hayvan yemi ve doğayı onarıcı özelliklerinden bahsetmeyeceğim. İnsan gıdası olarak kullanılması niçin gerekli, onu açıklamaya çalışacağım.
Bir kere baklagillerin insan beslenmesindeki kullanımı 8-10 bin yıl öncesine (nohut ve mercimekte) dayanmaktadır.
Bilindiği üzere pek çok ülkede açlık ve gizli açlık sorunu var. Türkiye’de de insanlar açlık ve gizli açlık sorunu yaşamaktadır.
TUİK, 29 Mart salı günü açıkladı. Bir önceki yıla göre, 2015 yılında;
– Yerli sığır fiyatı %22,2
– Sığır eti fiyatı %23,6
– Koyun eti fiyatı %13,3
– İnek sütü fiyatı %12,4
– Yumurta fiyatı %18,4 artmış.
Türkiye’de yaşanan bir başka gerçek de hayvan ve hayvansal ürün fiyatlarının hep artıyor olması, paranın alım gücünün ise sürekli düşüyor olması.
Hayvansal kaynaklı proteinler pahallı. Yoksullar, hayvansal ürünlere erişimde güçlük çekiyor. Bu yüzden yoksullar, protein ihtiyaçlarını hayvansal ürünlere göre daha ucuz olan yemeklik baklagillerden karşılamaya çabalıyor.
Baklagillere olan talep artışını sadece ucuz olması üzerinden açıklamak, bizi yanlışa götürür. Çünkü baklagiller, insanlar için mutlak gerekli olan aminoasitleri yüksek oranda içerir. Kolestrol içermeyen yağ oranı baklagillerde düşük, mikro elementler ve vitaminler bakımından zengindir. Yoksulun eti olarak da tanımlanan yemeklik baklagiller, protein, kalsiyum, bakır, demir ve diğer mineraller bakımından oldukça zengindir. Baklagillerin bu üstünlüğü bilinçli beslenenler tarafından tercih nedeni olmakta, bu da baklagillere olan talebi arttırmaktadır. Son zamanlarda ABD ve bazı zengin Avrupa ülkelerinde de baklagillere karşı bir talep artışı görülmeye başlamıştır.
Baklagiller hakkında bazı bilgiler;
– Dünyada insan beslenmesindeki bitkisel proteinin %22’si, karbonhidratların %7’si tane baklagillerden sağlanmaktadır.
– Bileşiminde %18-31,6 oranında protein bulunduran baklagiller, dünyadaki 2 milyar insanın protein kaynağı durumundadır.
– Dünyada kişi başına ortalama 2,5 kg fasulye, 0.63 kg mercimek ve 0,50 kg nohut tüketilmektedir.
– Türkiye, baklagillerin gen merkezi olarak kabul edilen verimli hilalin en önemli parçasıdır. Türkiye’de kişi başına yıllık ortalama 3-4 kg fasulye, 4-5 kg mercimek ve 5-6 kg nohut tüketilmektedir.
Dünyada 58 milyon tonun üzerinde bir üretim ve 38,2 milyar dolarlık piyasa değerine sahip olan baklagillerin, dünyada ekim ve üretimi her geçen gün artmaktadır. Türkiye’de ise baklagil ekim alanları daralmakta, üretimi azalmaktadır. Yani eskinin önemli baklagiller ihracatçısı Türkiye şimdi ithalatçı.
Yoksulun eti baklagiller, hatalı politikalarla hayvansal ürün fiyatlarına yaklaşır mı? Yoksa dünya Baklagiller Yılı’nda, Türkiye’nin baklagiller politikasında bir düzelme olacak mı, yaşayarak göreceğiz.
Kaynak : Özgür-gündem 2 Nisan 2016
