Uluslararası Şeker Örgütü’nün (ISO-International Sugar Organization) 2008/09 dönemi şeker üretimi için açıkladığı rakamlar iç açıcı görünmüyor.
Dünyada 2007/08 üretim döneminde şeker üretimi 169 milyon ton civarında gerçekleşirken tüketim 161,7 milyon ton civarında oldu. Buna göre üretim yaklaşık olarak 7,3 milyon ton tüketimden daha fazlaydı ve dünya stokları 69,2 milyon ton civarındaydı.
ISO’nun tahminlerine göre 2008/09 üretim yılı için dünyada şeker üretiminin bir önceki yıla göre 7,4 milyon ton düşüşle 161,6 milyon ton olarak gerçekleşeceği, tüketimin de 3,8 milyon ton artışla 165,5 milyon tona ulaşacağı, stoklarının da 4 milyon ton düşüşle 65,2 milyon tona gerileyeceği beklenmektedir.
Şeker üretiminin sıkıntıya girmesinin en önemli nedenlerinden biri olarak dünyanın en büyük şeker üreticisi Brezilya’nın şeker kamışından etanol üretimi gösteriliyor. Brezilya bu yıl ürettiği şeker kamışının %57’sini etanole çevirdi ki bu veri geçen yıl ile karşılaştırıldığında %54 daha fazladır.
Şeker üretiminde görülen azalmanın diğer önemli bir nedeni olarak da Avrupa Birliği’nin (AB) 1 Temmuz 2006’da yürürlüğe soktuğu Şeker Reformu gösterilmekte ve AB’nin şeker ihracatının azaldığı belirtilmektedir. Hatırlamak gerekirse, AB üye ülkelerin pancar üretimini azaltıcı yönde ciddi kotalar uygulamakta ve Reform kapsamında kimi ülkelerin pancar şekeri üretimini tamamen bitirmeyi hedeflemektedir.
Dünyada bunlar olurken Türkiye şeker fabrikalarını özelleştirme peşinde koşmakta, bu nedenle fabrikalarının modernizasyonunu sağlamamakta, pancar üretimini desteklemediği için de şeker fabrikaları kendilerine tahsis edilen üretim kotalarını doldurabilecek pancar bulamamakta, buna karşın sınırlarımıza hakim olamadığımızdan ülkeye kaçak şeker girmekte ve talebin altında şeker üretilmesine karşın stoklar artmaya devam etmektedir.
Türkiye kendi kendini yönetmesine izin verilmediğinden dolayı aslında potansiyel olarak büyük bir pancar şekeri üreticisi olmasına karşın, bu gelişmeleri sadece izlemekle yetinmekte ve fırsatları kaçırmaktadır.
*TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı