DÜNYADA ŞEKER ÜRETİMİ

Ahmet ATALIK*
Dünyada üretilen şekerin %73’ü kamıştan, %27’si pancardan üretilmektedir.
Dünya şeker üretimi 2006/2007 üretim döneminde 166,8 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Başlıca şeker üreten ülkeler Brezilya (32,6 milyon ton), Hindistan (30,7 milyon ton), AB (17,1 milyon ton), Çin (13 milyon ton), ABD (7,7 milyon ton) olup bu beş ülkenin dünya şeker üretimindeki payı %60 civarındadır.

Aynı dönem için şeker tüketimi 151,1 milyon ton civarında gerçekleşmiştir. Tüketimde 21,2 milyon ton ile Hindistan birinci sırada yer alırken, 18,6 milyon ton ile AB ikinci, 13,7 milyon tonla Çin üçüncü, 11,4 milyon tonla Brezilya dördüncü, 9,3 milyon tonla ABD beşinci sırada gelmektedir. Bu beş ülkenin tüketimdeki payı %50 civarında olmuştur.

Kamıştan şeker üreten ülkeler arasında 32,5 milyon tonla Brezilya dünya lideridir. Onu 30,7 milyon tonla Hindistan, 11,7 milyon tonla Çin izlemektedir.

Pancardan şeker üreten ülkeler sıralamasında ise AB 17,1 milyon ton ile birinci, ABD 7,7 milyon tonla ikinci sırada gelmektedir. Türkiye pancardan şeker üretiminde girmeye çalıştığı AB ülkeleri arasında Fransa ve Almanya’dan sonra üçüncü sırada yer almaktadır.

Kamıştan şeker üreten ve dünya lideri olan Brezilya, yine önemli bir pancar şekeri üreticisi olan ABD ile küresel etanol (biyobenzin) üretiminin %70’ini gerçekleştirmektedir. Brezilya etanolu şeker kamışından üretirken ABD mısırdan üretmektedir. Brezilya aynı zamanda küresel ham şeker ticaretinin yarıdan fazlasında pay sahibidir. Bu ticaret sadece birkaç çokuluslu şirketin elindedir. Kamıştan etanol üretimi bu ülkede her geçen yıl artan paya sahiptir.

AB 1 Temmuz 2006 tarihinde yürürlüğe koyduğu Şeker Reformu ile şeker üretimine kota uygulaması getirmiştir. AB’de halen 21 olan şeker üreticisi ülke sayısı süreç içerisinde kademeli olarak 6’ya düşürülecektir. Bu kapsamda Yunanistan, İrlanda, İtalya ve Portekiz şeker üretiminin süreç içerisinde tamamıyla yok olacağı ülkeler arasında yer almaktadır.

AB’nin toplam şeker üretimi 2005/2006 üretim yılında 21,4 milyon ton iken bu miktar 2006/2007 döneminde 17,6 milyon tona, 2007/2008 döneminde 17,4 milyon tona gerilemiştir.

AB’nin Şeker Reformu’nun 2014 yılında tamamlanacağı ve şeker pancarının etanol üretiminde kullanımının giderek artacak olması dikkate alındığında dünya şeker üretiminde yaklaşık 4 milyon ton açık oluşması ve şeker fiyatlarının yükselmesi beklenmektedir.

Bu durumu gören ve lehine çevirmek isteyen Rusya son 4 yılda pancar üretimini %35, şeker üretimini %50 artırmış, mevcut şeker fabrikalarının modernizasyonunu sağlamış, şeker rafinelerinin de kapasitesini genişletmiştir.

Türkiye de Rusya gibi gelişmeleri değerlendirerek sektörün geleceğini görmeli, kamunun elinde bulunan 25 fabrikayı özelleştirme kapsamından çıkararak teknolojilerini yenilemeli ve sektörü daha rekabetçi bir konuma getirmenin yollarını aramalı, böylesine stratejik bir üründe dünyada oluşacak açığı kapatmaya aday ülke konumuna getirilmelidir.
…………………………………………………………………………………………………………………….
Kaynakça

Grain, “The Sugar-Cane-Ethanol Nexus”, July 2007 www.grain.org
S.S. Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği www.pankobirlik.com.tr
TC Şeker Kurumu www.sekerkurumu.gov.tr
Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ www.turkseker.gov.tr
Türkiye Şeker Sanayi İşçileri Sendikası www.sekeris.org.tr

*TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı