Mehmet Polat/Fethiye-Geçen hafta Söğütlüdere’ye HES kurmak isteyen Akfen Holding yetkililerinin köyde düzenlediği toplantının ardından, köylülerin endişesi basına yansımıştı. Hafta sonu köye gidip Muhtar Mustafa Toprak ve köylülerle görüştük. Köyle ve yapılması düşünülen barajla ilgili bilgi aldık.
Söğütlüdere Fethiye’ye 40 km. uzaklıkta. Hem Kemer Beldemizden, hem de Üzümlü’den gidilebiliyor. Deniz seviyesinden yüksekliği 300 m. kadar. Genellikle yamaçlara yapılmış 200 haneden oluşan ve yaklaşık 850 nüfusun yaşadığı güzel bir köyümüz. Toprak kıt. Ova köyleri gibi değil. Eskiden dereye yakın yerlerde pamuk ve yer fıstığı yetiştirilirken, yamaçlarda tütüncülük yapılırmış. Tütüne kota geldikten sonra sebzecilik, meyvecilik yaygınlaşmış. Her tür ürün yetişiyor. Hayvancılık yok denmeyecek kadar yapılıyor. İşte Afken Holding buraya “Sekiyaka II” santralını yapmaya çalışıyor.
Bilindiği üzere Akfen’in Yuvarlakçay’a kurmaya çalıştığı HES, köylülerin yoğun karşı koyuşu sonucu şimdilik durdu. Şirket, henüz ortada resmi bir belge olmamakla birlikte yatırımdan vazgeçtiğini duyurdu. Köylüler ne olur ne olmaz diye proje yerinde nöbet tutmayı sürdürüyor. Ama Afken de yöremizdeki çayların üstüne HES yapma ısrarını sürdürüyor.
Şirket yetkilileri Yuvarlakçay’dan kendilerince bir ders almış ve bu kez muhalefeti yumuşatmak için köyde pastalı börekli bir toplantı düzenleyerek projeyi kabul ettirmeye çalışmışlar. Ama bu davranışın, geçen yüzyılda batılıların keşfedilmemiş toprakları sömürgeleştirmek için oranın yerlilerine cicili bicili şeyler dağıtmasına benzediğini ve aşağılayıcı olabileceğini düşünmemişler. Projeyi görmek isteyen köylülere yanıt vermeyerek ikramda bulunmaları, kötü bir izlenim bırakmış.
Resmi kayıtlarda söz konusu HES projesinin adı “Sekiyaka II” diye geçiyor Öğrendiğimize göre köyden yaklaşık 8 km. uzaklıktaki su kaynakları etrafında uzun süredir ölçüm ve sondaj çalışmaları yapılıyormuş. Buradaki HES için “Beyobası Enerji Üretim AŞ” tarafından 2004 yılında üretim lisansı alınmış ve çeşitli defalar uzatılmış. 2007 yılında bu şirketin Afken Holding tarafından satın alınması üzerine HES çalışmaları hız kazanmış. Önce köyün batı tarafından geçen Akçay’ın alt tarafına baraj yapmayı planlamışlar. Tarlaları su altında kalacağı için köylüler buna karşı çıkmış ve proje yeri değiştirilmiş.
21 Ocak 2010 tarihinde “Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu”ndan yeniden lisans alınmış ve yeni bir proje hazırlanmış. İşte pastalı börekli toplantıyı da, projeyi köylülerin istediği hale getirdiklerini anlatmak için yapmışlar. Ama nedense proje devlet sırrı gibi herkesten saklandığı için köylülerin tedirginliği artmış.
Köyün kuzey tarafında yüksek dağlar bulunuyor. Akçay bu dağların yamaçlarından, yaklaşık 700–800 m. yükseklikteki Çukurca, Gayrancı ve Karapınar gözlerinden çıkan pınarlarla oluşuyor. Çok sayıda köy ve mahallenin içme suyu bu gözlerden alınıyor. Karapınar gözünden Söğütlüdere, Koru, Çayan, İncirköy ve Kızılbel’e içme suyu gidiyor. Üzümlü Çukurca gözünden, Yukarı Dere Mahallesi Gayrancı gözünden içme suyu alıyor.
Gözlerin hemen altında iki tane büyük alabalık çiftliği var. Köylüler, 1987 yılından bu yana çalışan balık çiftliklerinden şikâyetçiler. Kirlilik yüzünden suyu hayvanların içmediğini ve sulamada kullanamadıklarını belirtiyorlar. Alabalık çiftliği yüzünden, köylere uzun süre içme suyu verilmemiş. Söğütlüdere köyü içme suyunu mahkeme kararıyla yakın zamanda almış. İçme suyunun yeterli olmadığını belirtiyorlar.
Akçay üstüne şimdilik 3.46 megavat gücünde bir santral kurulması planlanıyor. Eski kayıtlara göre daha büyük bir santral düşünülmüş. Suyun kurulacak bentler arkasında düzenli hale getirilmesinden sonra kanal ve tünellerle tribüne taşınması planlanıyor. Her baraj projesi, suyun kullanım hakkının 49 yıllığına bir şirkete devredilmesi demek. Bu da, artık sulama ve içme suyu ihtiyacını karşılamanın şirketin insafına kalacağı anlamına geliyor. Söğütlüdere köylüleri durumun farkında. HES’e karşı çıkıyor ve birileri para kazanacak diye sularının ellerinden alınmasını istemiyorlar.