Bir Akademisyenin “kendi kanaatimce denizlerde yunus sayısı arttı bu nedenle balıkçılık zor günler geçiriyor.” İfadesi haber olarak medyada yankı buldu. Denizlerde balıkların azalması, piyasada fiyatların armasının suçlusu olarak doğası gereği besini balık olan canlı türü tek suçlu ilan edildi. Bu durumda denizleri kirleten, sucul kaynakları tüketen insanoğlu ve bunlara göz yuman siyasi iktidarlar suçsuz ve masum ilan edildi. İşin garibi bu iddiaya bir grup balıkçı da destek veriyor. Kim bu balıkçılar derseniz elbette geleneksel avcılık yapan balıkçılar değil şirketleşmiş balıkçılar. Yani tarımın her kolunda olduğu gibi şirketler!
Konunun iklim değişikliğiyle alakası ne derseniz öncelikle insan beslenmesi yerine balık çiftliklerine yem girdisi olarak kullanılan balıklarının yaşadığı süreçlere yaşamına bakmak gerekiyor; biz en yoğun popülasyona sahip olması dışında ülkemizdeki bilinirliği nedeniyle Hamsi balığı örneğiyle süreci anlatmaya çalışacağım.
Dünya denizlerinin hemen her bölgesinde yaşam alanı bulan Hamsi bizde özellikle Karadeniz de yoğun sürüler oluşturur, bunun en önemli nedeni Karadeniz’e akan tatlı su kaynaklarıdır. Bu kaynaklar sayesinde oluşan planktonlarla beslenen hamsi büyür, gelişir ve üreme boyuna erişir, küresel ısınma sebebiyle oluşan kuraklık ve suları hapseden HES’ler nedeniyle akarsuların debisi azalmakta, bu da plankton oluşumunu olumsuz etkilemekte (ki plankton oluşumu tatlısuya ihtiyaç duyar) bu nedenle hamsilerin besini de azalmakta, dolayısıyla üreme ve gelişimi de düşmektedir.
Denizlerimizin sanayi ve evsel atıklarla kirletilmesini, sermayenin kâr hırsıyla sürekli olarak küresel ısı artışına ve iklim değişikliğine yol açan yatırımlara yönelmesi göz ardı edilerek denizlerdeki balıkların azalmasının nedeni olarak çoğalan yunus popülasyonunu göstermek ne derece doğrudur Bunların yanı sıra Hamsiyi insan gıdası yerine endüstriyel balık çiftlikleri için kotasız, ölçüsüz avlanmasına izin verenlerin ve avlayanların hiç mi suçu yoktur? Medarı iftiharımız(!) balık çiftlikleri sadece denizleri kirletmez aynı zamanda ürettiği balığı beslemek için proteini yüksek yeme gereksinim duyar, bunun en kolay yoluysa boyu ve miktarına bakmadan hesapsızca Hamsi avlamak yem fabrikalarına tonlarcasını yollamaktır. Yem fabrikalarında 7 kg Hamsi 1 kg balık ununa dönüşür 6 kg balık unuysa 1 kg çiftlik balığı besler, hamsi gibi küçük balık popülasyonları salt bu nedenle tükenirken yunusları suçlamak ironidir.
Kapitalizmin kâr hırsının yarattığı Küresel iklim krizini, kirliliği yok sayarak, gölleri, tepeleri, ormanları ,kıyı balıkçısını, küçük aile çiftçisini yok etmek amaçlı Şirketleşmelere izin vermek yarınlarda en çok ihtiyaç duyacağımız temiz, içilebilir su ve sağlıklı temiz gıdaya erişmemizi de engelleyecektir. Doğadaki bir canlıyı suçlamak yerine gereken önlemleri almak iktidarların görevidir.
*Müfit Çıkrıkçıoğlu Çiftçiler Sendikası (ÇİFTÇİ-SEN) Genel Yürütme Kurulu Üyesi