Ekin Kurtiç--27-28-29 Nisan tarihlerinde İspanya’nın Cáceres kentinde Avrupa’nın farklı ülkelerinden yaklaşık 35 köylü kadın “Köylü Kadın Hakları” toplantısı için bir araya geldi. Via Campesina Avrupa Koordinasyonu, CERES ve COAG örgütlerinin düzenlediği bu toplantıya Türkiye’den Çiftçi-Sen adına Zübeyde Alca ve çevirmen olarak Tohum İzi Derneği’nden Ekin Kurtiç katıldı.
Toplantının ana gündem konusunu “tarım ve kırsal kalkınmada köylü kadınlar ve hakları” başlığı oluşturuyordu. Aynı tarihlerde Cáceres’te bir diğer toplantı daha yapılmaktaydı. Avrupa Birliği İspanya Başkanlığı tarafından düzenlenen “Sürdürülebilir Kırsal Kalkınmada Kadının Rolü” başlıklı bu resmi forumda köylü kadınlara ses verilmediğini fark eden ve herkesin onların adına konuşmasından bıkmış olan kadınlar, kendi toplantılarını düzenleyerek köylü kadınların sesini Avrupa’ya duyurdu.
Köylü kadın olarak görünürlüğe sahip olmanın zorluklarına yapılan vurgu ile başlayan konuşmalarda, Avrupa’nın farklı ülkelerinde kadınların yaşadığı benzer zorluklar dikkat çekti. Kadınlar “tarlalarda, evde çalışan biziz, üreten biziz; ama buna rağmen görünmezliğimiz en büyük sorunlarımızdan biri” dedi. Bu anlamda, köylü kadınların karar alma mekanizmalarına katılmalarının ve sorumluluk almalarının vazgeçilmez derecede önemli olduğu ortak kanaatine varıldı.
Özellikle Avrupa Ortak Tarım Politikası’nın şu anki haliyle kırsal kalkınmaya yaptığı vurgunun hatalı olduğu bir diğer ortak düşünceydi. Bu kırsal kalkınma anlayışı ve politikalarının tarımı devre dışı bırakmaya doğru gittiği örneklerle tartışıldı. Köylü kadınların ise küçük aile tarımı yaparak saygın ve adil bir biçimde hayatlarını sürdürebilmek istedikleri vurgulandı. Köylü kadınlar, zaten gitgide azalmakta olan sübvansiyonları bile talep etmediklerini belirttiler. “Yardımlarla yaşamak değil; aslen istediğimiz saygın bir hayat sürdürebilmek için kendi emeğimizle ürettiğimiz ürünlerin adil fiyatlara sahip olabilmesidir” denildi. Ayrıca, köylü kadınların sosyal güvenlik, çiftçi kaydı, arazi kaydı gibi haklara ulaşmada yaşadıkları gerek yasal, gerek bürokratik, gerekse sosyal zorluklara dikkat çekildi.
Toplantı boyunca katılımcıların önemle üzerinde durduğu diğer bir nokta ise köylü kadınların, tarım ve köylü örgütleri içerisindeki yerleriydi. Örgütler içinde, yönetim ve karar alma mekanizmalarında kadınlara erkeklerle eşit derecede hak sağlanması, bu mekanizmaların kadınların erişimine açık hale getirilmesi için mücadele verilmesine duyulan ihtiyaç vurgulandı.
Via Campesina’ya üye örgütlerden gelen köylü kadın katılımcılar toplantıyı farklı ülkelerden yaratıcı, etkili köylü kadın direniş, eylem ve aktivitelerinden örnekler vererek sonlandırdılar: Fransa’da köylü kadınların gerçekleştirdiği “GDO’ya Hayır” oylamasından sonra, oy pusulalarının kasaba meydanında hiç açılmadan yakılması mizanseninde halkın kararlarının, siyasetçiler tarafından hiçe sayılmasına çekilen dikkat, Norveç’te her ay belirlenecek bir gıda ürünü ile o ürünü üreten kadın üreticinin fotoğrafının olacağı bir köylü kadınlar takvimi, Türkiye’de HES’lere karşı direnen Yuvarlakçaylı kadınların seslendirdiği rap şarkısının getirdiği ses ve oluşturduğu ilgi…
Toplantı sonunda yayınladıkları sonuç bildirgesinde ise köylü kadınlar Avrupa Birliği ve kurumlarından istedikleri somut taleplerini dile getirdiler:
1. OTP’de %50 ortak mülkiyetin tanınması ve biz köylü kadınlara ekonomik gelir ve tarla sahipliğinden meydana gelen diğer bütün hakların sağlanmasını garanti eden bir yasal statü geliştirilmesi.
2. Tarım faaliyetlerine erişim sağlayabilmek için gerekli olan minimum üretim alanı ya da gelir gibi kriterlerin kaldırılması. Çünkü bu faktörler daha çok kadınların elinde olan küçük aile tarımına karşı ayrımcıdır.
3. Cinsiyet eşitliğinin hem tarım okullarında hem de bu konuda eğitim vermek üzere formasyon almış kişiler tarafından diğer alanlarda verilen tarımsal eğitimlerde bir konu olarak yer alması.
4. Cinsiyet eşitliğine tamamen ulaşılana kadar pozitif ayrımcılık önlemlerinin uygulanması.
5. Tarım örgüt ve organizasyonlarını cinsiyet eşitliğine dayanan yönetmelikleri yerine getirmekle yükümlü kılarak, köylü kadınların karar alma süreçlerine katılımının yasal olarak garanti altına alınması.
6. Avrupa kurumlarının, OTP bütçesi oluşturulurken köylü kadınlar için hiçbir olumsuz etki olmayacağına dair açıkça güvence vermesi, sorumluluk alması.
7. Cinsiyet eşitliği politikalarının hakim anlayış haline gelmesi ve böylece eşitliğin OTP ve kırsal kalkınmanın tanımında önemli derecede etkin olan duruş olması.