Meksika’daki liberalizmin getirdiği ekonomik ve toplumsal yıkıma karşı harekete geçen yüz binlerce çiftçi başkenti işgal etti.
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nı (NAFTA) protesto etmek için başkent Mexico’da toplanan yüz binlerce çiftçi, neoliberal hükümete sert bir uyarı verdi.
NAFTA’nın 1 Ocak’ta yürürlüğe giren son aşaması mısır, fasulye ve süt üzerindeki gümrük engellerinin tamamen kaldırılmasını öngörüyor. ABD’nin kendi çiftçilerini sübvanse etmesi nedeniyle Meksika ürünlerine göre çok daha ucuz fiyattan satılan ABD ürünlerinin, milyonlarca Meksikalıyı istihdam eden söz konusu sektörleri çökerteceği öngörülüyor.
Ülkenin dört bir yanından 18 Ocak’ta başlayan yürüyüşlerle yola çıkan çiftçiler, Perşembe günü kentin ana meydanında görkemli bir miting düzenlediler. Başkentin sokakları mısır ve fasulye çiftçilerinin beraberinde getirdikleri traktörlerle ve süt üreticilerinin inekleriyle doldu.
Meksika’daki yoksulların günlük protein ihtiyacının yaklaşık yarısını karşılayan Mısır’ın Meksika için ekonomik öneminin yanı sıra kültürel önemine de dikkat çeken çiftçiler “Mısırsız ülke var olamaz” şeklinde sloganlar attılar.
Gıda egemenliği tehdit altında
Çiftçiler bir ülkenin gıda maddeleri açısından kendi kendine yetebilir olmasını ifade eden “gıda egemenliği” kavramının da önemine dikkat çektiler.
Meksika’da ekmek olarak kullanılan, mısırdan yapılan tortillaların fiyatının son 3 ayda yüzde 40 oranında artmasının ülkede zaten yaygın olan yoksulluğu daha da ağırlaştıracağı düşünülüyor. Yoksulluğun artmasının 250 bin kadar Meksikalı’yı iş aramak için ABD’ye gitmeye zorlayacağı düşünülüyor.
Öte yandan neoliberal Devlet Başkanı Felipe Calderon’un devlet petrol şirketi PEMEX’i özelleştirme girişiminin yakıt fiyatlarını arttırarak, çiftçilerin durumunu daha da zorlaştıracağı düşünülüyor.
Başkentte yüz binler toplanırken, ülkenin dört bir yanında da protesto gösterileri düzenlendi. Nuevo Leon eyaletindeki tarım bakanlığı binası köylerden gelen ev yolları kesen 1.000 kadar çiftçi tarafından işgal edilirken, Toluca’da da mısır üreticileri kentin meydanını kapattı. Zacatecas’taki tarım bakanlığı binası da fasulye üreticileri tarafından işgal edildi ve binanın önündeki anayol kapatıldı
Chihuahua ve Guanajuato eyaletlerindeyse çiftçiler traktör yakarak tarımdaki yıkımı protesto etti.
Hükümet sadaka dağıtıyor
Halkın uyanışı karşısında paniğe kapılan neoliberal iktidar, halkı uyutmak için hummalı bir çalışmaya girdi. Halkı NAFTA’nın yararları konusunda ikna etmek için ülkenin dört bir yanını turlayan Tarım, Hayvancılık, Balıkçılık ve Gıda Bakanı Alberto Cardenas, söyleyecek sözü olmadığı için sadaka dağıtarak durumu kurtarmaya çalışıyor. NAFTA’dan en çok etkilene eyaletler olan Morelos, Oaxaca, Quintana Roo, Campeche, Chiapas, Baja California, ve Tlascala’daki yerel idarelere “tarımı desteklemek için” 7 milyon dolar dağıtan biçare bakan, buna karşın çiftçilerin öfkesini dindiremedi. Tlascala’da bakan kentin ana meydanında toplanmış 100 bin protestocu çiftçi tarafından karşılandı.
Öfkenin arkasındaki veriler
Meksika’nın NAFTA’ya girmesinin ardından giderek yabancı şirketlerin egemenliği altına girdiğini resmi veriler de kanıtlıyor.
Meksika Merkez Bankası ve Ulusal İstatistik Enstitüsü’nce açıklanan istatistikler NAFTA anlaşmasının imzalandığı 1994’ten bu yana yabancı şirketlerin 295 milyar dolarlık yatırımla Meksika’yı neredeyse tamamen kontrolleri altına aldığını gösteriyor. Veriler söz konusu yatırımın büyük bölümünün yeni sanayi tesisleri ve işletmelerin kurulmasına değil, neoliberal hükümetler tarafından özelleştirmeye açılan devlet işletmelerinin satın alınmasına ve iç borç senetlerine aktığını ortaya koyuyor.
Dış yatırımların ekonomik büyümeye değil, ülke ekonomisinin dışa bağımlı hale gelmesini sağladığı Meksika’da NAFTA’yla beraber ülkeye akan ithal mallar yalnızca sanayi sektöründe 200 milyar dolarlık dış ticaret açığı yaşanmasına neden oldu.
Elbette bu süreçte hızla zenginleşen “şanslı” Meksikalılar da var. Ancak kendi ülkelerine yatırım yapmak yerine sömürüden elde ettikleri kârları Meksika’dan kaçırmaya bakan ayrıcalıklı kesimin yurtdışındaki banka hesaplarında 60 milyar doları bulunuyor.
Bu süreçten en çok zarar gören sektör ise tahmin edileceği gibi tarım oldu. Yılda yüzde 1’i aşan oranda artan Meksika nüfusu 1994’ten 2008’e kadar ki 14 yıl içinde yaklaşık 90 milyondan 110 milyona çıkarken, bu 14 yıl içinde Meksika tarımı toplam yüzde 1,9 oranında büyüdü.
Kaynak: sol.org.tr / 3 şubat 2008