Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Oktay Çelik, Tekel’in sigara bölümünün özelleştirilmesinin sadece üreticileri değil sektördeki özel şirketleri de olumsuz etkileyeceğini söyledi. Çelik, yeni hükümetin özelleştirme gündeminde Tekel’in ilk sıralarda olduğunu, yerli ve yabancı birçok grubun bu özelleştirmeyle ilgilendiğinin gözlendiğini belirtti. Yeni Tütün Kanunu’yla getirilen sözleşmeli üreticilik modelinde bir çok aksaklığın bulunduğunu, bundan özel şirketlerin de etkilendiğini anlatan Çelik, geçen yıl üreticinin 70 bin tonluk tütün sözleşmesinin sadece 50 bin tonunu karşılayabildiğim, ihracatçı şirketlerin satış taahhütlerini karşılama konusunda büyük sıkıntı çektiğini kaydetti.
‘BİZİM DE SİGORTAMIZDI’
Geçen yıl yaşanan krizin Tekel’in elindeki stoklardan tütün alınmasıyla çözüldüğünü ifade eden Çelik, “Özelleştirme sonrası Tekel’in stok kurumu olma görevinin ortadan kalkması tütün şirketlerini de zorda bırakacak. Bu olay bile Tekel’in neden gerekli olduğunu bize gösterdi. Bu kurum, özel sektör için de bir sigortaydı. Tütün şirketlerini de zor günler bekliyor” dedi.
Özelleştirmenin çok yakın bir dönemde yapılmasını beklediklerini kaydeden Çelik, bu ihaleyle satışın tamamlanacağını tahmin ettiklerini dile getirdi. Geçmişte açılan ihalelere BAT, JTI, Imperial Tobacco şirketlerinin yanı sıra 2 Türk ortaklı konsorsiyumun da ilgi gösterdiğini kaydeden Çelik, yeni ihalede de aynı girişimcilerin bulunacağını tahmin ettiklerini dile getirdi.
‘TÜTÜN YASASI TÜTÜNÜ BİTİRDİ’
Yeni Tütün Kanunu’nun getirdiği düzenlemeler ve Tekel’in özelleştirme kapsamına alınmasıyla Türk tütünü üretiminde son 5 yılda trajik bir düşüşün gözlendiğine dikkati çeken Çelik, ülke çapında da üretici sayısının 470 binden 210 bine gerilediğini kaydetti.
Üreticiyle yapılan sözleşme miktarı bu yıl henüz açıklanmasa da 200 bin civarında sözleşme yapıldığını tahmin ettiklerini belirten Çelik, üreticinin verdiği 7,15 YTL’lik fiyatın, geçen seneye göre yüksek olmasına rağmen maliyeti karşılamakta yetersiz kaldığını savundu. Yeni kanunla getirilen sözleşmeli çiftçilik modeliyle tüm inisiyatifin tütün alıcısı şirketlerin eline bırakıldığını savunan Çelik, üreticinin olumsuz koşullar nedeniyle tütün üretiminden hızla uzaklaştığını söyledi.
Son dönemde özellikle genç çiftçilerin diğer ürünlere yöneldiğine dikkati çeken Çelik, “Tütün üreticisinin ortalama yaşı 49’a yükseldi. Onlar da tütünden başka bir üretim yapması mümkün olmayan kişiler. Tütün sadece kıraç topraklarda fakir üretici tarafından gübreye gerek olmadan üretilir. Dolayısıyla üretici bugüne kadar başka bir ürüne kaymadıysa bundan sonra da göç etmekten başka çaresi yok demektir. Geçmişte tütün üretimiyle ayakta duran birçok köy boşaldı” dedi.
* * *
‘Tütün Fonu kalkarsa üretim biter’
SON yıllarda ihracatın 500 milyon dolar seviyesinde durmasına rağmen ithalatın hızla arttığını söyleyen Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Oktay Çelik, 2006’da 253 milyon dolarlık tütün ithalatı yapıldığını kaydetti. İthalatın yerli tütünün kullanıldığı sigaralara uygulanan vergi avantajı ve Tütün Fonu’yla engellenmeye çalışıldığını aktaran Çelik, şöyle konuştu: “AB’nin ısrarlı tutumuyla yerli tütüne uygulanan vergiler artırıldı. Şimdi Tütün Fonu’nun kaldırılması da talep ediliyor. Tekel’in özelleşmesi ve Tütün Fonu’nun kaldırılması Türk tütününün dünya üzerinden silinmesine neden olur. Uluslararası şirketler, maliyetlerin çok düşük olduğu Çin, Hindistan ve Ermenistan gibi ülkelerde oryantal tütün denemeleri yaptırıyor. Fonun kalkması halinde bu ülkelerden gelecek tütün pazara hakim olur.” Çelik, tütün üretiminin desteklenmesi amacıyla çıkarılan ancak genel bütçe içine alınan Tütün Fonu’nda yılda 210 milyon dolarlık kaynak biriktiğini belirterek, bu kaynağın yerli üretim çalışmalarının desteklenmesi için kullanılması gerektiğini sözlerine ekledi.
24/08/2007 Birgün Gazetesi