29.10.2007 / Selma Bektaş / Haber
Elazığlı üzüm üreticileri Kayra, Kavaklıdere ve Doluca’yı fiyatta tekel oluşturdukları iddiasıyla Rekabet Kurulu’na şikâyet ederken şirket kurup TİM ve İHKİB’e ortaklık önerdi.
Geçen yıl 17 ihracatçı firmayı, ürün fiyatlarında tekel oluşturdukları gerekçesiyle Rekabet Kurulu’na (RK) şikâyet eden kiraz üreticilerinin ardından üzüm üreticisi de benzer nedenlerle RK’nın kapısını çaldı.
Aynı zamanda bağcılık da yapan Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüsamettin Kaya öncülüğünde haziranda kurulan Elazığ Üzüm Üreticileri Birliği,
sektörün önde gelen markaları Doluca, Kayra ve Kavaklıdere’yi şaraplık yaş üzümde ortak fiyat belirleyip rekabete engel olmak gerekçesiyle RK’ya şikâyet etti. Birlik, Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği’ne kurduğu şirkete ortak olmalarını önerdi.
Hüsamettin Kaya, 2006/07 hasat sezonunda Kayra, Doluca ve Kavaklıdere temsilcilerinin Elazığ’da bir araya gelerek ortak fiyat belirlediklerini savundu. 2005’te şaraplık üzüm fiyatlarının 1 YTL civarında olmasına rağmen, 2006’da aynı kalite üzüm için 80 YKr, 2007’de ise 70 YKr fiyat açıklandığını öne süren Kaya, “Bu, fiyatlar üzerinde tekel oluştup rekabete engel olmaktır. Büyük alıcıların bu tavrı küçük şarap işletmelerini cesaretlendirerek fiyatların daha da düşmesine neden oldu. Geçen hafta RK’ya başvurduk” dedi.
Şarapçılardan yalanlama
Şarap firmaları ise iddiaları yalanlıyor. Doluca Şarapları Pazarlama Direktörü Sibel Kutman, “Diğer firmalarla fiyat belirlememiz mümkün değil. Üzüm fiyatlarında düşüş olduğu doğru. Bunun nedeni, şarap üreticilerini baskı altında tutan yüksek ÖTV’dir” dedi.
Kayra Pazarlama Direktörü Bülent Özfırat ise bu yıl şaraplık yaş üzüm fiyatlarının 70-80 YKr düzeyinde olmasına karşın, firma olarak bu fiyatların üzerinde alım yaptıklarını söyledi. Özfırat, “Hiçbir zaman üreticinin zararına oluşacak, bir fiyatlandırma politikasına başvurmamız söz konusu olamaz” dedi.
Toplam 150 bin hektarda ortalama 24 bin ton üzüm üretiminin yapıldığı Elazığ, özellikle Boğazkere, Öküzgözü ve Köhnü gibi çeşitleriyle şarap üreticilerinin önemli tedarik merkezlerinden biri. Şarap firmaları yöreden geçen yıl 12 bin ton şaraplık üzüm aldı. Son dönemde yeni bağ yatırımlarıyla 2010’da üretimini yüzde 40 artırmayı planlayan bölgede üreticilerinin tedirginliği ise düşen fiyatlarla her geçen yıl artıyor.
Kayra, Doluca ve Kavaklıdere gibi büyük alıcıların yüksek ÖTV’nin acısını üreticiden çıkarmaya çalıştığını savunan Hüsamettin Kaya, “Yüksek ÖTV, firmaların maliyetlerini azaltma yönünde baskı oluşturdu. Firmaların da bu konuda yaptıkları ilk tedbirlerden biri üzüm maliyetlerini aşağı çekmek oldu” dedi. 2006’dan bu yana 3 firmanın da bir araya gelerek ortak fiyat açıkladığını savunan Kaya, “Fiyatlar çok düştü. Üretici mağdur. Şu anda üreticiden 25 YKr’ye üzüm almaya çalışanlar var. RK’nın soruşturma açmasını bekliyoruz” diye konuştu.
Fiyat arz fazlasından düştü
RK’nın konuyu soruşturmaya açmaya değer bulup bulmayacağının henüz belli olmadığını söyleyen Sibel Kutman, üreticilerin bu tepkisinin anlaşılır olmakla birlikte gereksiz olduğunu söyleyerek “Fiyatlar, firmalar bir araya gelerek fiyat açıkladığı için düşmüyor. Fiyatlar alıcı olarak bizlerin her yıl daha az üzüm almamız, piyasada arz fazlası üzüm kalması nedeniyle düşüyor. Asıl üzücü olan da üreticinin elinde üzüm kalması” dedi. Bülent Özfırat ise diğer şarap üreticilerinin piyasadaki fiyat politikaları ya da alımları konusunda hiçbir bilgileri olmadığını belirterek “Mey İçki AŞ Tekel’in alkollü içkiler bölümünü satın aldıktan sonra şarap kategorisini Kayra markası altında topladı. Yeniden yapılandırma sürecinde Elazığ yöresinde anlaşmalı üreticilerle çalışmaya başladık. 3 yıldır üreticimizle en yüksek rekolte için uğraşıyoruz. Üreticimizi mağdur edecek bir politika söz konusu olamaz. Bu nedenle piyasaya göre daha yüksek fiyattan alım yaptık” dedi.
Kiraz ihracatçısı ceza yemişti
2006’da fiyatlarda monopol oluşturmak gerekçesiyle RK’ya şikâyet edilen 17 ihracatçı firmanın 13’üne toplam 1 milyar 349 milyon YTL ceza kesilmişti.
TİM ve İHKİB’e ortaklık teklifi
Üzüm fiyatlarındaki aşırı düşüş nedeniyle farklı pazar arayışına giren üretici, çareyi kendi tesisini kurmakta buldu. Elazığ Üreticileri Birliği Başkanı Hüsamettin Kaya, Birlik Elbağ AŞ’yi kurduklarını belirterek “Yaklaşık 8 milyon dolara mal ocak ve şaraptan paketlenmiş sofralık üzüme, meyve suyundan şıraya kadar 7 farklı ürünün üretileceği üretim tesisi için çalışmalara başladık. Güçlü sermayeli ortak arıyoruz. Bu konuda Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Oğuz Satıcı ve İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Süleyman Orakçıoğlu’na ortaklık teklifi götürdük. Şirkette 311 üyemizin hissesi var. Tesis için gerekli 1.2 milyar YTL’yi üyelerden sağlayacağız” dedi.
Elazığ’ın Oğuz Satıcı ve kendisi için özel bir önemi olduğunu söyleyen Süleyman Orakçıoğlu da “Üreticilerin bu yönde bir talepleri var. Bölgenin kalkınması ve üreticinin mağdur olmaması adına elimizden geleni yapacağız. Konuyu görüşeceğiz” dedi.
Kaynak: Referans Gazetesi