Dersim’in Munzur Dağları’nda binlerce yıllık koçer kültürünü yaşatan Şavaklar, çetin kış koşullarında çadır ve Kömbe evlerde yaşayarak yerleşik yaşama karşı direnmeye devam ediyor.
Dersim’in Munzur Dağları’nda binlerce yıllık koçer kültürünü yaşatan Şavaklar, çetin kış koşullarında çadır ve Kömbe evlerde yaşayarak yerleşik yaşama karşı direnmeye devam ediyor. 6 ay Munzur yaylalarında koyun besiciliği yapan Şavaklar, yayla yasağı nedeniyle göçebe kültürünün yok olmakla yüz yüze bırakıldığını anlatıyor.
Patentli Tulum Peyniri ile dünyada ün yapan Şavaklar, sonbaharla birlikte Pertek İlçesi’ne bağlı ova köylerine yerleşerek baharın gelişi için gün sayıyorlar. Dersim dağlarına metrelerce düşen kar soğuğuna rağmen Çadır ve Kömbe evlerde yaşamayı tercih ediyorlar.
Yayla yasağı nedeniyle büyük zorluklarla karşı karşıya olduklarını söyleyen Hasan Güden adlı Şavaklı, yaşamı boyunca hayvancılık yaptığını ve yerleşik yaşama adapte olmasının imkansız olduğunu belirtti. Güden, “Dersim dağlarına metrelerce kar düşmüş fakat Şavaklılar doğduğu günden öldüğü güne kadar 6 ay Munzur Dağları’nın zirvesinde, kışın da kömbe evler ile çadırlarda yaşıyorlar. Fakat son 20 yıldır göçebe kültürümüzün yok edilmesi için atalarımızdan bize miras kalan yaylalarımıza çıkamıyoruz. Her taraf yasaklı bölge ilan edilmiş durumda” dedi.
Pertek İlçesi’ne bağlı Bulgurtepe (Celador) Köyü’nde kış mevsimini geçirdiğini belirten Metin Kondu adlı Şavak, yılın 6 ayını Munzur yaylalarında geçirdiğini ifade ederek, bölge ve Avrupa’nın birçok ülkesine tulum peyniri ihraç ettiklerini kaydederek, “Kış koşulları nedeniyle yayladan ovaya indik. Şu an kıl çadırlarda hayvanlarımız ile birlikte bahara kadar yaşamak zorundayız. Kış mevsimi bizim için çok zor olsa da bir anlamda da alışmışız. Herkes dayanışma içerisinde doğa koşullarına karşı mücadele ediyor” diye konuştu.
‘YASAKLAR KIŞ KOŞULLARINDAN DAHA ZOR’
Yerleşik bir yaşamı olmadığını dile getiren Eren Erol ise, Munzur Dağları’nda yüzlerce aile mezarlarının olduğunu ifade ederek, son yıllarda kış aylarından çok yasaklar nedeniyle zorluklarla karşı karşıya kaldıklarını ifade etti. Erol, “Belki şu an metrelerce kar yağdığı için yaşamımız zor görünse de özgür hareket ediyoruz. Ama ilkbaharda yaylalara çıktığımızda her yer yasaklı ilan edildiği için daha çok zorlanıyoruz, özgürlüğümüz kısıtlanınca yaşamımız zorlaşıyor” diye konuştu.
Kaynak : Evrensel – 8 Şubat 2011