Türkiye’nin dünya lideri olduğu oryantal tipi tütün üretimi, Dünya Sağlık Örgütü’nün harmanlı sigaraların üretimini durdurma girişimi nedeniyle büyük bir tehlikeyle karşı karşıya. Uluslararası Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi (TKÇS) kapsamında girdi madde kullanımına ilişkin yönergenin Uruguay’da Kasım 2010’da yapılacak oylamada kabul edilmesi gündemde. Karar uygulamaya geçmesi halinde, başta tütün ihracatçısı olmak üzere, geçimini tütünden sağlayan yaklaşık 80 bin aileyi olumsuz etkileyecek.
Türkiye tütün ihracatından yıllık 700 milyon doların üzerinde döviz girdisi sağlarken, dünyadaki sigaraların yüzde 75’i harmanlı. Eğer bu karar çıkarsa Türkiye’nin dünyada lider olduğu şark tipi tütünün yok olma tehlikesi doğacak. Harmanlı sigaraya izin verilmemesi durumunda Philip Morris gibi dünyaca ünlü firmaların artık sadece virjinya tipi tütünle üretim yapacağı belirtiliyor. Türk oryantal tipi tütünün yüzde 8 ile 10’u American Blend sigaralar için kullanılıyor.
700 milyon dolar ihracat
Uygulamanın özellikle Amerikan Blend sigaraları ilgilendirdiğini belirten Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Oktay Çelik, bu sigaralarda Türk tütününün yüzde 8 civarında kullanıldığını belirterek, “Zaten yüzde 40 satış düşüşüyle darbe yiyen tütün üreticisi, iyice sarsılır” dedi.
Çelik, “Dünya Ticaret Örgütü, mentol dışında sos maddeleri kullanılmasını istemiyor. Sos, sigaranın yanıcılığını, kokusunu ve tadını değiştiren kimyasallar. Bu uygulama gençleri korumak için Kanada’da başladı. Şimdi tüm dünyada uygulanmaya çalışılıyor. AB’nin de bunu destekleyeceğini düşünüyorum” dedi.
Ege Tütün İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu yaptığı açıklamada, Türkiye’nin yıllık 700 milyon dolar civarında tütün ihracatı yaptığına yer vererek, Türkiye’de üretilen tütünün yarıdan fazlasının ihraç edildiğini belirtti.
Açıklamada, Türkiye’nin harmanlı sigara üretiminde kullanılan dünya oryantal tipi tütün üretiminde birinci olduğu kaydedilerek “Türkiye’nin durumu iyi değerlendirmesi ve çiftçimizi üzmeyecek bir kararın altına imza atması önemli. On binlerce insanın geçim kaynağını ve ihracat gelirini göz önünde bulundurarak, Uruguay’daki oylamada ret oyu vermesi son derece kritiktir. Kabul edilmesi sadece tütün ve tütün ürünleri çeşitlerinde ayrımcılığa yol açacak ve tütün ticaretinde engeller yaratarak Türkiye’yi ekonomik zarara sokacak sonuçlar doğurabilecektir” denildi.
Üretici karşı çıktı
Dünya genelinde 30 milyonun üzerinde çiftçiyi temsil eden Uluslararası Tütün Yetiştiricileri Birliği (UTYB) CEO’su Antonio Abrunhosa, Dünya Sağlık Örgütü’nü eleştirdi. UTYB açıklamasında şunlara yer verildi: “FCTC’nin 9. ve 10. maddelerine ilişkin direktifler, tütün dışındaki tüm girdilerin kullanımını yasaklamayı öngörüyor. Bu, burley ve oryantal tipi tütün üretimine olan talebi ortadan kaldırabilecek.”
Kaynak : Radikal – 8 Ekim 2010