Samsun’un Bafra ilçesinde hem çiftçilik hem ziraat mühendisliği yapan 28 yaşındaki Mesut Balta ile, Tarım Kredi Kooperatifi ile yaşadığı borçlanma mağduriyetini konuştuk.
Bafra nasıl bir yer, ne üretiliyor?
Karnabahar, brokoli, kırmızı lahana; yazlık olarak Bafra’nın baş kalemi kırmızı biberdir, kapya, yağlık biber. Domates, biber, karpuz, ki Bafra karpuzu meşhurdur. Polikültür bir ovadayız, her türlü ürün yetiştiriliyor. Çeltik ve mısır da yetiştiriliyor.
Ürünleri nasıl pazarlıyorsunuz?
Kışlık olarak İstanbul, Ankara, Mersin; bu dönem enflasyon sebebiyle daha çok yurt dışına gönderiliyor. Yurt dışına daha uyguna geliyor. Komisyoncular aracılığıyla pazarlanıyor.
Toprak yapısı nasıl?
Ortalama parsellerimiz düşük, 20-30 dekar. Büyükler de olsa da, küçük çiftçi ağırlıklı.
Bafra’da Tarım Kredi ortaklığı yaygın mı?
Burada çok yaygın. 2-3 yıl öncesine kadar işbirliği yapan kişi sayısı çoktu. Herkes hayvanlarını, makinasını, tohumlarını Tarım Kredi’den alıyordu. Ama değişti. Her ortak bir darbe yedi. Artık pek yaygın değil.
Neler yaşadığınızı kısaca anlatır mısınız?
Tohum aldım. 2018 yılı 15 Temmuz’da aldığım, 2019 Nisan 1 vadeli ödemeli kredi için, 199.800 TLlik tohum aldım, 225.000 TL ödeyeceğime göre senet yapıldı. Krediyi aldıktan 5 ay sonra evime kağıtla bildirim geldi. Borcum 255.000 TL olmuş. Ödeme gününe 5 ay varken, 30 bin TL ek yapılmış. İtirazlar filan, uğraştık biraz.
Tarım Kredi Kooperatifi’ne mi itiraz ettiniz?
Kooperatife itiraz ettik, ne olduğunu anlamaya çalıştık, daha sonra öğrendik ki, Tarım Kredi Kooperatifi “kaynak kullanım katılım payı” adı altında tüm ortaklarına %10 ekstra bindirme yapmış. Biz kaynağa katkı yapıyormuşuz gibi, bir de faizleri değiştirmiş. Ben aldığımda %8 faizdi, ekleriyle yıllık %12’ye denk geliyordu. %36’ya çekilmiş.
Sizden habersiz böyle bir düzenleme yapılıyor.
Normalde Tarım Kredi Kooperatifi, Ziraat Bankası’ndan parayı alıp bize veriyor. Katılım payları alarak, kendileri banka kuracaklarmış. Böyle bir şey öğrendik. Ama banka da kurulmadı. O para ne oldu bilmiyoruz. 2018’deki o borç sonrasında, elime kayıt gelince ben 45 bin TL civarı bir para yatırdım, daha sonra 100.000 yatırdım. 2021 Kasım 15’te ödemek üzere bana tahahhüt imzalattılar, orada 255.000 borcum görünüyor.
140 bin yatırmış olmanıza rağmen, hala 255 bin borcunuz mu var?
Aynen öyle. Ana para 200 bin TL idi.
Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Mesut Balta
Ülkenin en zorlu anından yararlanıp, fazilet hazır yükselmişken, Tarım Kredi Kooperatifi üreticilere büyük bir bindirme yaptı. Yüksek ihtimalle, bir çok ortak da böyle düşünüyor: ya batak paraları vardı, o parayı çıkarabilmek için herkese eş dağılım yaptılar, ya da birileri bu paralardan nemalandı.
Sizin ortaklar olarak bunu denetleme şansınız var mı?
Kurum öyle bir düzene oturtturulmuş ki, ortaklar ortak gibi değil. Resmiyette, biz kurumun sahibiyiz, ortaklarız; müdürler ise kurumun çalışanları. Ama işleyişte tam tersi olmuş. Müdürler yönetim gibi. Alışmışlar. Üreticileri, çiftçileri cahil bulup, yönetmeye, bağırmaya, alışmışlar. Bana yapamadılar, bu yüzden münakaşa yaşadık. Kooperatif kooperatif gibi değil de, kendi özerk cumhuriyetini kurmuş gibi işler yapıyor.
Bunu da çiftçiye bindiriyor yani?
Biz tarım bakanına şikayetimizi ilettik. Tarım bakanının kendisi de söyledi. Bakanlığın yaptığı açıklamaya göre, Tarım Kredi’ye müdahale etme şansları yokmuş.
Peki kim yapacak?
Tarım Kredi’nin yönetiminin yapması gerekiyor.
2020 Ocak başında bir protesto yaptınız.
Evet, Tarım Kredi önünde traktörlerle buluştuk. Sorunumuz daha eskilere dayanıyordu, ama Ocak ayında FOX Haber geldi, onlarla görüştük. Daha sonrasında, Tarım Bakanı’nın karşısına kadar gidildi, sözler alındı, bugünkü gibi, perşembe günüydü. Pazartesi müjde verileceğine dair söz aldık. Üzerinden altı ay geçti. Henüz bir şey olmadı.
Nasıl organize ettiniz?
Ziraat odası başkanımız, tarım kredi kooperatifi başkanımız, AK Parti ilçe başkanımız, hepsi destek verdiler. Ama henüz bir şey çıkmadı. Bunun arkasında başka bir şey var, ama biz de bilmiyoruz.
Röportaj: Umut Kocagöz
Tarım Kredi Kooperatifi mağdurları röportaj serimiz devam edecek. Çiftçiyseniz ve herhangi bir borçlanma, hak gaspı veya başka türlü mağduriyetiniz varsa, yaşadıklarınızı sizin ağzınızdan dinlemek ve aktarmak istiyoruz.
