Türkiyeli ‘Jose Bove’lar geliyor

Jose Bove küreselleşme karşıtı eylemlerle tanınıyor.
Tütün, üzüm, çay, zeytin, hububat, fındık ve ayçiçeği üreticileri önce kendi sendikalarını, ardından da konfederasyonları Çiftçi-Sen’i kurdu. Sırada meyve ve şekerpancarı üreticileri ile hayvan yetiştiricileri de var

Fransa’da, tarımda neoliberal politikalara ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara (GDO) karşı mücadelesiyle tanınan köylü önderi ve sendikacı Jose Bove’nin Türkiyeli ‘kardeşleri’ de sendikalarını kurdu. Tütün, üzüm, çay, zeytin, hububat, fındık ve ayçiçek üreticileri, biri Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) götürülen, ikisi Yargıtay’da bekleyen ‘kapatılma’ dosyasına rağmen Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu’nu (Çiftçi-Sen) oluşturdu. Tarımda aile işletmeciliğini ve organik üretimi savunan Çiftçi-Sen Genel Başkanı Abdullah Aysu, sendikal mücadele için gerekli iç hukuk düzenlemelerinin yapılmadığını söylüyor.
Çiftçiler ve üreticilerin sendikal örgütlenme mücadelesi beş yıl önce başladı. Üzüm-Sen ve Tütün-Sen’in kurulmasıyla yola çıkan üreticiler, bu sendikalara Hububat-Sen, Ayçiçek-Sen, Çay-Sen, Fındık-Sen ve Zeytin-Sen’i ekleyerek, 21 Mayıs’ta Çifti-Sen için başvuru yaptı. Ancak süreç, hayli sancılıydı: Çünkü sekizinci sendika olan Hayvan Yetiştiricileri Sendikası (Hay-Yet-Sen) iki ay önce, ‘mevcut yasalara göre böyle bir sendika kurulamayacağı’ gerekçesiyle kapatıldı. Sendika yöneticileri AİHM’e gitti. Öte yandan Tütün-Sen ve Fındık-Sen’in kapatılma davaları ise Yargıtay’da…

Toplusözleşme istiyorlar
Genel Başkan Aysu, 1961 Anayasası’nda işçi ve işverenin yanı sırada ‘çalışanlar’ denildiğini, buna ilişkin 1973’teki bir Anayasa Mahkemesi kararında, topraklı ve topraksız köylülerin de ‘çalışanlar’ kategorisine alındığını belirterek, Yargıtay’daki dosyaların lehlerinde sonuçlanacağını kaydediyor.
Aysu, Anayasa’nın 90. maddesine göre, uluslararası sözleşmelerin de kendilerine sendika kurma hakkı verdiğini savunurken, hükümetin iç hukuku sözleşmelere göre düzenlemediği için engellerle karşılaştıklarını söylüyor. Örneğin, tarımsal üretiminde kamu tekelinin kalkması sonrası üreticilerle şirketler arasındaki, koşulları şirketlerin belirlediği sözleşmelere müdahil olmak isteyen sendika, iç hukuka takılıyor. Çünkü sözleşmeler bireysel yapılıyor. Oysa Çiftçi-Sen, Avrupa’daki gibi, toplusözleşmede ısrar ediyor.
Tarımda aile işletmeciliği ve organik üretimi savunan Çiftçi-Sen’in taleplerinde bazıları şöyle:

* Destekleme alımları yapmayan ve alım fiyatı açıklamayan kamunun yerine çiftçiler için referans fiyatları belirleyip açıklamak
* Toprak ve suyun kirletilmesine karşı etkin hukuksal ve demokratik mücadele
* Tarım Sigortası Yasası’nın yeniden düzenlenmesi
* Tüccarın vurgunculuğuna karşı çiftçileri koruyacak etkin bir yasa çıkarılması
* Çiftçilerin, sosyal güvenceye kavuşturulması

Sırada pancar ve meyve
Çiftçi-Sen’e bağlı sendikalar ürünün ve üreticilerin yoğunlaştığı bölgelerde kurulmuş, kuruluyor. Merkezi İzmir’deki Tütün-Sen’in Uşak Eşme’de şubesi var. Samsun’da örgütlenme çabası sürüyor. Manisa’daki Üzüm-Sen, Alaşehir ve Salihli’de şubeler açtı. Edirne’deki Ayçiçek ve Hububat-Sen’in Keşan’da birer şubesi var. Rize Pazar’da kurulan Çay-Sen’in Trabzon Of’ta, merkezi Bursa Orhangazi’deki Zeytin-Sen’in de Gemlik, Ayvalık ve Akhisar’da şubeleşme çabası sürüyor. Fındık-Sen’se Ordu’da kuruldu.
Çiftçi-Sen ayrıca, şeker pancarı ve meyve üreticilerine yönelik örgütlenme çabasını da sürdürüyor. Pancar için Amasya, Tokat, Çorum ve Konya’da, meyvecilikte de Niğde, Çanakkale, Afyon ve Amasya’da mücadele veriliyor. Kapatılan Hay-Yet-Sen yerine de, Lüleburgaz’da benzeri örgütlenmeye gidilmesi düşünülüyor. Çiftçi-Sen, 97 ayrı ülkeden 137 üretici örgütünün oluşturduğu Viya-Campasina’nın da delegeleri arasında yer alıyor.
Kaynak:06/06/2008-İSMAİL SAYMAZ-Radikal