TÜRKİYE TEK BAŞINA AB’NİN YARISI KADAR NBŞ ÜRETİYOR!/Ahmet ATALIK*

Bakanlar Kurulu 29.6.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2011/2003 sayılı Karar’ı ile 2010/2011 pazarlama yılı için Şeker Kurumu tarafından 244.400 ton olarak belirlenen NBŞ kotasını %50 oranında artırmıştır. Diğer yıllar gibi bu pazarlama yılı için de NBŞ kotası %15 olarak uygulanmış ve 366.600 ton olarak belirlenmiştir.

Türkiye 366.600 ton NBŞ kotasıyla 27 ülkeden oluşan AB’nin 2010/2011 pazarlama yılı kotasının yaklaşık %40’ına tek başına sahiptir. AB ülkeleri içerisinde sadece 9 ülkeye 15.6.2010 tarih ve 513/2010 sayılı Komisyon Tüzüğü ile 920.588 ton (yaş ağırlık olarak) NBŞ kotası tahsis edilmiştir.

AB ülkeleri içerisinde 20 ülkeye şeker üretim kotası tahsis edilmektedir. Bunlardan Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Yunanistan, Fransa, Litvanya, Hollanda, Avusturya, Romanya, Finlandiya, İsveç ve İngiltere şekerini tamamıyla şeker pancarından üretmekte, NBŞ üretimleri bulunmamaktadır. Belçika, Almanya, İspanya, İtalya, Macaristan, Polonya, Portekiz ve Slovakya’da hem pancar şekeri hem de NBŞ üretimi mevcuttur. Sadece Bulgaristan’da pancar şekeri üretimi yoktur, NBŞ üretimi mevcuttur.

AB ülkeleri içerisinde şeker üretiminde Fransa birinci sıradadır ve üretiminin tamamını şeker pancarından sağlamaktadır; NBŞ üretimi yoktur. Üretimde ikinci sırada gelen Almanya’nın NBŞ üretiminin toplam şeker üretimi içindeki payı sadece %2,5’tir. Üçüncü sıradaki Polonya’nın ise NBŞ kotası sadece %3,9’dur. Dördüncü sıradaki İngiltere ise üretimini tamamıyla şeker pancarından sağlamaktadır. Miktar olarak baktığımızda ise Almanya’nın NBŞ üretim kotası 75.517 ton ve Polonya’nınki ise 57.148 tondur. En yüksek kotanın tanındığı Macaristan’da ise 220.266 tondur. Görüleceği üzere bu NBŞ kotaları Türkiye’nin 366.600 tonluk kotasının çok gerilerindedir.

AB’nin 2010/2011 pazarlama yılı şeker kotası içerisinde NBŞ kotası %6,5’dir. 2001 yılında çıkarılmış olan Şeker Yasası’na göre ülkemizde bu oran %10’dur; Bakanlar Kurulu Kararı ile sürekli olarak %50 artırılarak %15 olarak uygulanmaktadır.

AB’de şeker pancarı üretimi yapan ülkeler şekerini pancardan, şeker pancarı üretimi yeterli olmayıp mısır üretimi bulunan ülkeler ise mısırdan üretmektedir. Her iki ürünün üretiminin yetersiz olduğu ülkelere ise şeker üretim kotası tahsis edilmemektedir.

Avrupa’da pancar şekeri üretiminde Fransa ve Almanya’nın ardından üçüncü sırada gelen Türkiye’de ise Şeker Yasası ile Şeker Kurumu’nun şeker üretimine getirdiği kotalar sonucu şeker pancarı üretimi baskılanmakta, net ithalatçı konumda olduğumuz ve bu çerçevede her yıl yaklaşık 1 milyon ton dış alım yaptığımız mısırdan NBŞ üretiminin önü açılmaktadır. Bu durum hiçbir yönüyle AB’nin mevzuatı ve uygulamaları ile bağdaşmamaktadır.

Türkiye şekerini şeker pancarından üretmeli, sadece gıda dışı sektörlerin ihtiyacını karşılamak amacıyla NBŞ kotası %1 veya %2’lere düşürülmelidir.

* Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı