Geçen yıl TEKEL işçilerinin direnişi ile gündeme gelen tütün , son yıllarda da tütün üreticileri ve ticaretini yapanların karşılaştıkları cezai uygulamalar ve mağduriyetler ile kamuoyunu meşgul etmektedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde başta Adıyaman olmak üzere Gaziantep, Şanlıurfa ve Diyarbakır’dan gelen tütün kaçakçılığı haberleri bölgede gözleri tütün üreticilerine çevirdi.
Başta sigara olmak üzere tütün ve mamullerinin insan sağlığına yönelik önemli bir tehdit olduğu dünyada herkes tarafından genel kabul gören bir gerçektir. Ancak, bu gerçek dünyada ve ülkemizde sigaranın bir endüstri kolu haline gelerek ekonomik önem taşımasına engel olamamıştır. Dünya üzerinde yaşam devam ettikçe de bu ilişki de böyle süreceğe benzemektedir.
Ülkemizde 1984 yılında başlayan ve 2002 yılından itibaren hız kazanan özelleştirme politikaları kapsamında yerli tütün üretimi iyice kısıtlanmış, üretimin yerini ithalat almıştır. TEKEL’in tütün alımını durdurması, tütün fabrikalarının birer birer kapatılması veya yabancı şirketlere devredilmesi buralarda istihdam edilen binlerce kişinin işsiz kalmasına neden olmuştu.
TEKEL’in yabancı şirketlere verilmesinden sonra tütüne yapılan destekleme alımlarının kaldırılarak üretime kota getirilmesi tütün üreticilerini zor duruma düşürmüş, kendilerine alternatif tarım modeli sunulmayan çiftçilerin büyük bir kısmı çareyi köyden kente göç etmekte aramışlardı. Tütün işletmeciliği ve pazarının birkaç yabancı şirketin eline geçmesi ve alkollü içeceklerden sonra en fazla verginin tütün mamullerine uygulanıyor olması sigara fiyatlarının gün geçtikçe aşırı düzeyde yükselmesine neden olmuştur.
Sigara ve alkollü içeceklerinin vergi oranlarındaki artışlar toplam tüketimi azaltmak yerine bu ürünlerin ticaretini yapan tekelci firmaların karlarını artırmaktan başka bir işe yaramadığı görülmektedir. Gerek sigara fiyatlarının yükselmesi ve gerekse de halkın alım gücünün giderek azalması sigara tüketicilerini farklı arayışlara yöneltmiş bu da yarı işlenmiş yerli tütüne olan talebi artırmıştır. Oluşan talep karşısında eskiden tütün üretimi yapan çiftçilerin bir kısmı göç ettikleri metropollerden köylerine dönerek en iyi bildikleri işi tekrar yapmaya başlamıştır. Sigara tiryakisi çok daha ucuza tütün almaya tütün üreticisi ise bildiği en iyi işten tekrar para kazanmaya başlamıştır. Ancak, mevcut yasal mevzuatın yarı işlenmiş yerli tütünün ticaretine izin vermemesi tütün üreticilerini başka arayışlara mecbur kılmıştır. Tütün kaçakçılığı bunlardan birisidir.
Tütün kaçakçılığı; yani yasal olmayan yollardan tütün ticaretinin aslında yerel tütün üretiminde uygulanan kısıtlama politikalarının doğal bir sonucu olduğunu göstermektedir. Kaçakçılıkla mücadelede tütün üreticilerinin mağduriyetini önceleyecek yasal düzenlemeler yerine sadece polisiye önlemlere başvurulması bir umut olarak köylerine dönen çiftçileri bir kez daha çaresiz bırakmıştır.
Bir ürünün üretimi veya ticaretinin yasal olmayan yollardan yapılmasının kuşkusuz ki hiçbir haklı gerekçesi olamaz. Ancak, ihtiyaç duyulan hukuki düzenlemeler yapılarak toplum mağduriyetini önlemenin de ahlaki bir zorunluluk olduğu unutulmamalıdır.
Kaynak : Milliyet.blog – 10 Aralık 2010
2 Yorumlar
cengiz şahin
Sayın Muzaffer Denli’nin dikkat çektiği ve düzeltilmesini talep ettiği mağduriyet 4733 sayılı kanunun bir maddesi tarafından düzenlenmiştir . Konu ile ilgili olarak kısa bir ekleme yapmak istiyorum ;
4733 sayılı kanunun 6. Maddesi – ” Üretici tütünlerinin alımı ve satımı, tütün mamulleri üretimi, tütün ve tütün mamulleri ticareti ” faaliyetlerini düzenler ve bu maddenin aşağıdaki fıkrası uyarınca ” ticari amaçla ” kıyılmış – sarmalık tütün üreten ve satanlara para cezası öngörülmektedir .
Soslu – katkılı sigaralar yerine hiç bir katkı maddesi içermeyen , aynı zamanda organik dumanı yüzünden kokusu elbise ve mobilyalara sindiği için kapalı mekanlarda içilemeyen ” Türk Tipi Oryantal Sarmalık Tütünlerin ” ticareti niçin yasaklanır ?! :) Bu durum 4207 sayılı yasanın amaçlarından birisi değil miydi ?! ; Kapalı mekanlarda sigara içilmesini engellemek ve sigara tüketimini düşürmek !
Siz öyle sanın !
İlkokul diplomanız varsa ve kör değilseniz sigara şirketlerinin aleyhine daha açamazsınız , niçin ?! Çünkü artık sigara paketlerinin üzerinde hem yazılı , hem görsel uyarılar var . Kaç sigara tiryakisinin sigara satın alırken üzerindeki uyarıları ciddiye aldığını düşünüyorsunuz ?! Pardon bir düzeltme yapayım ; üzerinde ” Sigara İkdidarsızlık Yapar ” yazılı paketler Doğu Karadeniz Bölgesinde pek satılamıyor, onun yerine ” Sigara Öldürür ” yazılı paketler tercih ediliyor . Böyle bir etkisi oluyor , evet !! :)
Sevgili dostlar uyanalım artık . Çok Uluslu Sigara Şirketleri ile FDA ( Amerikan Sağlık Örgütü ) bile başedememiş , katkılı soslu sigaraları bizim Sağlık Bakanlığımız mı yasaklayacak ?!
Bknz ; http://www.karasaban.net/turk-tipi-oryantal-tutun-%e2%80%9c-nicin-desteklenmeli-cengiz-sahin/
Yukarıdaki linki tıklayarak FDA sayfasının orjinaline ve Türkçe çevirisine ulaşabilirsiniz . Yaptığım çeviride formun geçerlilik süresi 31 MART 2010 idi , şu anki sayfada bu tarih 30 HAZİRAN 2013 olarak değişmiş . Neden acaba ?! O tarihe kadar ne olacak veya ne olması bekleniyor ?!!
Vaktiniz müsait ise http://www.karasaban.net/category/yazarlar/cengizsahin/ linkindeki tütün ile ilgili yazılarıma bir göz atın . 2013 yılına kadar ne olacağını veya ne olmasının beklendiğini tahmin edebilirsiniz.;Tiryakilerin damak tadının değiştirilmesi ve 2013 ten sonraki sigara harmanlarına alıştırılması olabilir mi ?! :)
4733 sayılı kanun / 6. madde – ı) fıkrası derki ;
ı) Kurumdan uygunluk belgesi almadan enfiye, çiğneme, nargile tütünü veya yaprak sigara kâğıdı ya da makaron üretenler ile satan veya satışa arz edenlere, ticari amaçla sarmalık kıyılmış tütün üretenler ile satan veya satışa arz edenlere beşbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
Madde nin içeriği ve engellenmek istenen husus size de ilginç geldi değil mi ?! :)
Hadi bakalım , buyrun Ülkemizde ” Türk Tipi Oryantal Tütün ” üretin ! Ürettiğinizi satamazsınız çünkü TEKEL’i ve TEKEL’ in SİGARA REÇETELERİNİ satın alan ” Çok Uluslu Şirket ” artık TÜRK TİPİ ORYANTAL SİGARA üretmiyor . Üretip kendi memleketinizde de satamazsınız çünkü 4733 sayılı kanunun 6. maddesinin I – fıkrası izin vermiyor !
Yasa değişebilir mi dediniz ?! 2013 ten önce olmaz :) Üzmeyin kendinizi ! ” Reji Dönemine ” ve ” Kolculuk Sistemine ” az kaldı , o zaman yeterince üzüleceğiz !
Bknz ; http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCt%C3%BCn_Rejisi
Selamlar ,
Cengiz Şahin – Samsun
13. Dönem Tütün Eksperi
cengiz şahin
Okurlar için bir düzeltme yapmam gerekiyor ;
Daha önce kaynak olarak kullandığım resmi web sitesindeki sayfa formatı yüzünden ilgili maddeyi yanlış seçmişim . Yukarıdaki ” yorum ” da bahsettiğim ” 4733 sayılı kanunun 6. maddesinin I – fıkrası ” , ” CEZAİ HÜKÜMLER başlığı altındaki 4733 sayılı kanunun 8. maddesinin I – fıkrası ” olarak düzeltilmeli .
CEZAİ HÜKÜMLER başlığı altındaki , 4733 sayılı kanun – 8.Madde – I fıkrasına ( ve kanunun tamamına ) aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz ; http://www.tapdk.gov.tr/kanunlar.asp
Yaptığım hata nedeniyle okurlardan özür diliyorum .