Yüksek vergiler tüketimini düşürdüğü için şarap üreticisi üzüm almaktan kaçınıyor. Üzümcü maliyeti kurtaracak fiyat olmayınca ürünü satmıyor. Karasakız, öküzgözü gibi şaraplık üzümler dalda çürüyor
Bülent Yardımcı – 24 Eylül 2007 / Milliyet Gazetesi
Yurdun dört bir yanındaki şaraplık üzüm üreticilerinden yakınma haberleri geliyor. Üreticiler, üzüme alıcı bulamamaktan ve fiyatın çok düşmesinden yakınıyor. Şarap üreticileri de ÖTV nedeni ile fiyatların artıp satışların düşmesinden şikâyetçi.
Şarap üreticilerinin en büyük sorunlarından biri de kayıtdışı şarap üretimi. Sektör yetkilileri, satılan şarabın üçte ikisinin kayıtdışı olduğunu belirtiyor. Bu konuya çare olarak düşünülen bandrol uygulaması 24 Temmuz’da başladı. Ancak gerçek bir çare olup olmayacağı henüz bilinmiyor.
Bağda çürüyor
Çanakkale’nin Bayramiç ilçesinde, yaklaşık 15 bin ton “karasakız” cinsi üzüm, alıcı olmaması nedeniyle dalında bırakıldı. Bayramiç Ziraat Odası Başkanı İsmail Pehlivan, ilçeye bağlı Daloba, Beşik, Yassıbağ, Serhat, Çavuşlu, Akçakıl ile Külcüler köylerinde yaklaşık 18 bin dönüm bağdaki üzüme alıcı çıkmadığı için üreticilerin zor durumda kaldığını söyledi.
Hasat zamanının geçmesi nedeniyle, tonlarca üzümün bağlarda çürümeye başladığını belirten Pehlivan, geçen yıl üzümün kilosunun 18 kuruştan alıcı bulduğunu, bu yıl 15 kuruştan bile alıcı bulamadığını, bu fiyatın üreticinin masrafını karşılamadığını kaydetti.
‘Bağlardan çıkmıyorlardı’
Ünlü öküzgözü cinsi üzümü yetiştiren Elazığlı bağcılar, kötü günlerini Tekel şarap fabrikalarının özelleştirilmesine bağlıyor. Ürünün elde kaldığını, buna rağmen fabrikadan henüz fiyat açıklanmadığını belirten Elazığ Üzüm Üreticileri Birliği Başkanı Doç. Dr. Hüsamettin Kaya, şunları söyledi:
“Geçen yıl Elazığ’daki Tekel Şarap Fabrikası özelleşti. Geçmiş yıllarda fabrikalar bağlardan çıkmıyordu. Bu yıl üzüm bağda çürüyor. Bütün mesele kendi istedikleri fiyatı uygulayıp üreticiyi mağdur etmek. Birlik olarak Rekabet Kurulu’na gideceğiz.”
Tekirdağ Şarköy Ziraat Odası Başkanı Ömer Düzgen de “Tekel’in özelleşmesinin ardından üzüm üreticileri sorunlar yaşamaya başladı. Üzümün maliyeti her yıl artıyor. Ama üzüm fiyatları yıllardır hep aynı. Hatta bazı çeşitlerin fiyatı düşüyor” dedi.
Şarap üreticileri alımdan kaçıyor
Şarap üreticileri, üzüm üreticilerinin sıkıntıların adresi olarak kendilerini göstermesine katılmıyor. Sevilen şaraplarının sahibi ve eski Şarap Üreticileri Derneği Başkanı Coşkun Güner, “Üzüm ve şarap üreticilerinin çektiği çile ÖTV’den kaynaklanıyor. Dünyanın hiçbir yerinde şaraptan bu kadar yüksek (litre başına 3.28 YTL) vergi alınmıyor” diyerek, sorunun kaynağı olarak yüksek vergileri gösteriyor.
Güner, “ÖTV indirilmedikçe sorunlarımız bitmeyecek. Maliye Bakanımız, ÖTV’nin indileceği sözünü verdi ama bugüne kadar bir şey yapılmadı. Yüksek ÖTV yüzünden elimizdeki şarapları satamıyoruz. Bazı arkadaşlarımızın depoları dolu olduğu için, bazıları ise depoları boş olmasına rağmen ÖTV’den ve bandrolden korktukları için üzüm almayacak” dedi.
Vergi iki kata yakın
Tekirdağ Mürefte’de imal ettiği şarabı Ganos markası ile satan Tezcan Gürkan, “Yörede şaraplık üzüm fiyatı 27 kuruşa kadar düştü. Çünkü şarap satışları düştü” dedi. Bu yıl geçen yılın dörtte biri kadar üzüm alacağını belirten Gürkan, sözlerine şöyle devam etti:
“Bir kilo üzümden bir şişe şarap çıkar. Şarabın litresinden 3.28 YTL maktu ÖTV alınıyor. Bunun üzerine yüzde 18 KDV ekleniyor. Fabrika çıkışı 2 YTL olan bir şişe şarap, ÖTV ve KDV ile birlikte 5.3 YTL oluyor.
Bunun üzerine toptancı ve perakendeci karı da koyunca bir şişe sofra şarabı 7-8 YTL oluyor. Bu fiyat da satışımızı engelliyor. Şarapçı, şarap yapmaya korkuyor. Bandrol, satışı daha da düşürecek.”
Alanlar veresiye alıyor
Tekirdağ Mürefte’de “Bağcı” markası ile şarap üreten Fehmi Bağcı, “Bu yıl yöredeki 15-20 şarapçıdan sadece beşi üzüm aldı. Biz, şarabı sattıktan sonra parasını ödemek şartıyla üzüm aldık” dedi.