Üzüm-Sen üzüm fiyatları ve üzüm üretimindeki sorunlara ilişkin bir basın açıklaması yayınladı. Açıklamada bu yılki kuru üzüm rekoltesinin ihracatı karşılamaya bile yetmeyeceği ifade edildi. Bu nedenle büyük şirketlerin piyasayı manüple etmelerine dikkat çekildi. Bu koşullar altında çiftçilerin yaşamlarını ve üretimlerini devam ettirebilmeleri için referans fiyatı 5,5 TL olarak açıklandı. Açıklama şöyle:
“Bağbozumu”nun yaşandığı bu günlerde üzüm üreticilerinin mutlu olması gerekirken yaşadığı sıkıntılardan belini doğrultamıyor.
Üzüm üretimi sürecinde yaşadığı iklimsel değişiklikler nedeniyle yaşanan “don ve ayaz”lar kimi yörelerde sofralık ve şaraplık üzüm bağlarındaki doğuşu etkiledi rekolteyi düşürdü, aşırı sıcakların ani gelmesi bazı bağların salkım güvesi, uç kurusu, balgam v.b hastalıklara yakalanmasına neden oldu. Bu hastalıklar üzüm kalitesini olumsuz etkiledi.Sofralık yaş üzüm İhracatı ise hükümetin uygulamış olduğu dış politikalardan olumsuz etkilendi.
Denizli Sebze ve Meyve Komisyoncuları (DEMESKO) Derneği başkanı Halil Öztürk yaptığı açıklamada “Suriye’deki olaylar nedeniyle farklı rotalardan Orta Doğu’ya ihracat yapmanın nakliye maliyetini arttırdığını ve böyle olunca da üzüm ihracatını olumsuz etkilediğini, çünkü maliyet arttığından dolayı Suudi Arabistan ve Orta Doğu ülkelerine üzüm ihracatında zorlanıldığını ” söylemekte. Geçmiş yıllarda Türkiye’nin yaş meyve,sebze ihracatında yüzde 37 ile birinci sırada olan Rusya’ya da bu yıl yaş üzüm ihracatı azalmış durumda.
İhracattaki bu olumsuz hava yaş üzüm fiyatlarını olumsuz etkiledi ilk hasat döneminde 1 lira 20-30 kuruş olan üzüm fiyatları 65-70 kuruşa düştü.Ortalama 5kg yaş üzümden 1 kg kuru üzüm oluyor.
İhracatçı tüccarların kuru üzüm fiyatlarını düşük tutmak için bu durumdan yararlanmaya çalışacağı aşikardır.
Uzun yıllardır genellikle sofralık yaş üzüm ihracatına dönük üzüm üretimi yapılan Sarıgöl’de bile üreticilerin büyük bir çoğunluğu üzümlerini kurutmak için sergiye yatırdı.Bu nedenle bu yılki sofralık kuru üzüm rekoltesi geçen yıla göre %10-%12 oranında bir artış gösterecek. Bu artış bağların verimliliğinden kaynaklı bir artış değil, yaş üzüm ihracatında yaşanan sıkıntılardan dolayı üreticinin ürününü sergiye yatırmasından kaynaklı olacak. Tahmini rekolte konusunda her yıl olduğu gibi bu yıl da, Ticaret Borsa’ları farklı, üretici örgütleri farklı açıklamalar yapmakta. Ticaret Borsalarının rekolte tahminleri hiçbir zaman tutmadı, 2012 yılında da tutmayacak, çünkü abartılı rakamlar ortaya koyarak kuru üzümün piyasa fiyatını düşürmeye çalışıyorlar.
Sendikamızın yapmış olduğu araştırmalara göre 2012 yılı sofralık kuru üzüm rekoltesi 225 bin ton civarında seyredecektir. Ticaret Odaları,Ticaret Borsaları ve Ege İhracatcı Birlikleri ise manipülasyona devam ediyorlar, üretici örgütlerini dışlayacak yaptıkları rekolte açıklamalarında ise 286 bin ton civarında rekolte tahmini yapmışlardır.Geçmiş yıllarda da benzeri yüksek rekolte tahmininde bulunmuşlardı ama gerçekleşen rekolteler ise üretici örgütlerinin tahminlerinin doğruluğunu kanıtlamıştır.Ayrıca kuru üzüm rekoltesinin yüksek olması kuru üzüm fiyatlarının düşeceği anlamına gelmez.Çünkü dünya sofralık kuru üzüm fiyatlarının belirlenmesine neden olan olgu sadece bizim ülkemizin rekoltesi değildir.
Dünya rekoltesi, kuru üzüm stokları ve tüketim seviyesi v.b belirler. Ülkemize ve Dünya’ya baktığımızda yaşanan küresel iklim değişikliğinin yarattığı doğa olayları sonucu dünya çekirdeksiz kuru üzüm stokları devamlı düşmektedir. 2004-2005 yıllarında 70 bin ton olan çekirdeksiz kuru üzüm stokumuz 2012 yılında sıfır stoka düşmüştür.Yani bu yılki kuru üzüm rekoltemiz bekli de ihracatımızı karşılamaya bile yetmeyebilecektir. Bu nedenle üreticilerin sermaye kuruluşlarının rekolte manipülasyonlarından etkilenmeden ürününe sahip çıkması gerekmektedir. Şaraplık üzüm üretimindeki rekolte ise yaşanılan doğa olayları ve geçmiş yıllarda üreticilerin omcalarını sökerek üretimden vazgeçmesi nedeniyle geçmiş yıllara göre % 20-25 civarında düşük seyredecek gibi görünmektedir.Bu durum şarap fabrikalarını harekete geçirmiş ve şaraplık üzüm fiyatlarında geçen yıllara göre kısmi fiyat artışları söz konusu olmuştur. Ancak bu kısmi fiyat artışı şaraplık üzüm üreticilerinin de yüzünü güldürmekten uzaktır.
Sendikamız çekirdeksiz kuru üzümde olması gereken “referans fiyatını” rekolte hesaplamaları ışığında kuru üzüm maliyetini de çıkartarak belirlemiştir. Sofralık kuru üzümün kg maliyeti 2011-2012 4 TL dir, maliyet+ %25 kar payı+insanca yaşam payı (%8) hesaplaması ile üretici 1kg çekirdeksiz kuru üzümünü en az 5.4-5.5 TL’ye satabilirse kar etmiş ve ayakta kalabilme, üretimini devam ettirebilme şansına sahip olmuş olur. Bu nedenle hükümet; çekirdeksiz kuru üzüm fiyatlarını referans fiyatın altına düşürtmeyecek önlemleri almalıdır.
Sonuç olarak
Hükümet, Üzümümüzü en az açıklamış olduğumuz “referans fiyat” üzerinden Tariş’e aldırmalı ve piyasanın üretici lehine dengelenmesini sağlamalıdır.
Üreticilerin ücretsiz olarak Tariş ve Ziraat Odaları’nın depolarından yararlanabilmesinin koşulları yaratılmalıdır. Bu depolarda depolama yapan üreticiye depoladığı ürün oranında faizsiz veya düşük faizli kredi olanakları yaratılmalıdır; üretici fiyatlar yükseldiğinde, ürününü istediği zaman ve istediği miktarda pazara sunabilmelidir.
Hükümet çiftçilerin bu taleplerine duyarsız kalmamalıdır. Bağcılığın geliştirilmesi için araştırma ve bilgilenme önemlidir,bölgeye ve toprağa uygun olmayan yanlış çeşit seçimi üreticileri zarara uğratmaktadır. Bu nedenle Bağcılık Araştırma Enstitülerine bütçe ayrılarak araştırma konuları genişletilmeli,faaliyetlerinde devamlılık sağlanmalı, üreticilerin bu araştırmalardan yararlanabilmesinin kanalları açılmalıdır.
Şaraplık üzüm üreticilerine butik ve ev şarabı yapımı için teknik destek ve teşvik yapılarak ürünlerinden azami kar sağlayabilmelerinin olanakları yaratılmalıdır. Çünkü bu yapılmadığı zaman üreticinin kaderi şarap fabrikalarının insafına bırakılmış olmaktadır.
Üzüm Üreticileri Sendikası (ÜZÜM-SEN) olarak üzüm üreticilerinin ve diğer küçük üreticilerin hakları için mücadele etmeye taleplerimizin takipçisi olmaya devam edeceğiz.
Adnan ÇOBANOĞLU
Üzüm Üreticileri Sendikası (ÜZÜM-SEN) Gen.Baş.
Aşağıda 2012 yılı çekirdeksiz kuru üzüm kg maliyeti hesabı çizelgesi vardır.
|
Not:Bağın çıplak arazi değerini (da/TL): 4000, Bağın omcalı değerini (da/TL) : 10.000 olarak en düşük fiyattan ele aldık,Kimi bölgelerde 2011-2012 yılında bağın çıplak arazi değeri ve omcalı değerinde yüksek artışlar oluştu,çıplak arazi değeri da/15-16 bin TL’ye ,Omcalı değeri da/25-30 bin Tl ye kadar yükseldi.Bu yüksek değerlerden hesaplasak maliyet fiyatı daha da artar. Ayrıca “Tarım Sigortası”nı üreticilerin büyük bir çoğunluğu yaptırmadığından dolayı maliyet hesabının dışında tuttuk.