Zeytin hasadı için Ayvalık’tayım. Bu erken hasat. Cumartesi sabahı erken saatler. Önce Mutluköy… Adı gibi bir köy burası… Şenlikli her yer. Ağaçlardan ilk ürün alınıyor.Arkasından kısa bir konuşma ve sonra “yeme-içme-kutlama”… Bir yanda Kırlangıç bandosu “besame mucho”yu çalıyor. Diğer yanda Tolga Çandar nefis Ege türküleri söylüyor. Üstelik Güngör Uras ile Nazlı Ilıcak “zeybek” oynuyorlar. Masalarda değişik lezzetler. Sübye yahni, uskumru farina, lor böreği, karides mantı, ahtapot köftesi… Ayvalık’taki çiftçiler, İzmir’den gelenler, İstanbul’dan katılanlar hep beraber aynı masa etrafında zeytin konuşuyoruz.
Bu arada İstanbul’daki arkadaşlarım sayfaya girecekleri haberleri benle konuşuyorlar. İlgimi çeken haberlerden biri: TÜSİAD Başkanı Ümit Boyner de artık Twitter’da.
Cep telefonumdan girip bakıyorum ilk mesajı ne diye: Önce merhaba, ardından “Zeytin altından değerlidir”.
Ümit Hanım Ayvalıklı. “Zeytinin en iddalı olduğu bölgeden”. Şimdi Gemlikliler alınmasın. Önce Türkiye’nin zeytin haritasını anlatayım ardından da “zeytin ve altın ikilisinin niye karşı karşıya geldiğini”…
Güç Ege’den geliyor
Türkiye’de 124 milyon zeytin ağacı var. Dünyadaki toplam zeytin ağaçlarının yüzde 10’u anlamına geliyor bu. Ve ülke zeytin üretiminin yüzde 4.2’sini karşılıyor. Türkiye’deki zeytin ağaçlarının yüzde 67.7’si Ege Bölgesi’nde. Zeytin üretiminin yüzde 75’i bu bölgeden geliyor. Ayvalık da bölgenin en önemli merkezi. Gemlik’in de içinde bulunduğu Marmara Bölgesi’nde zeytin ağaçlarının yüzde 15.6’sı var. Bölgenin üretim şampiyonu Gemlik. Son dönemde başta Adana ve Hatay olmak üzere Akdeniz bölgesinde de üretimde bir hareketlilik var. Dünyada zeytinyağı üretiminin lideri İspanya. Onu İtalya izliyor. Türkiye yüzde 4.7’lik payla Suriye’nin hemen arkasında.
Bu bilgileri bize Komili ve Kırlangıç zeytinyağlarının sahibi Tuncay Özilhan’ın ekibi verdi. Ana Gıda’nın Genel Müdürü Ümit Ersoy hayatını zeytine adamış bir isim. Ancak anlattığı bir noktaya inanmak istemiyorum: Hani siz köy pazarlarından doğal diye zeytinyağ alıyorsunuz ya… Onların yarısı çiçek yağı maalesef…
Madenci baskısı var
Açıkçası inanasım gelmiyor. Edremit Körfezi’nden Balıkesir’e tüm sahildeki köy pazarlarından ne zaman geçsem ‘yağ almışlığım’ seve seve yemişliğim var.
Neyse gelelim, zeytin-altın ikilemine. Onu da Türkiye’de tarım denildiğinde akla gelen ilk isim Ali Ekber Yıldırım hem bana hem oradaki geniş katılımcı topluluğa anlatıyor:
“Kazdağları’nda 30 altın firması arama yapmak istiyor. Bu hem yüzlerce zeytin ağacının kesilmesi hem de bölge doğasına zarar demek. Zeytincilik kanununa göre bu ürünün alındığı bölgelere 3 kilometre mesafede maden işletmek yasak. Ancak madenciler baskı yapıyorlar. Bu mesafeyi 1.5 kilometreye indirmek” ya da “maden-tarım işletmeleri” adı altında organizasyonlar kurarak yasağı delmek istiyorlar.”
Zeytin-altın çelişkisinde konu özetle bu. Şimdi başta Ayvalıklılar “zeytinin altından daha değerli” olduğunu kanıtlamak için yola çıktılar. Bakalım nasıl bir yolculuk olacak bu?
Kaynak : Milliyet – 25 Ekim 2010