Çay Üreticileri Sendikası Çay-Sen Genel Başkanı Recep Memişoğlu yaptığı basın açıklamasında, yaş çayın fiyatı 1 TL olursa, ancak asgari ücret gelirini yakalarız, dedi. Memişoğlu, dört kişilik bir ailenin 2009 yılı açlık sınırı 735 TL, yoksulluk sınırı ise 2.350 TL olarak sendikalar tarafından belirlendiğini, bir ailenin açlık sınırına ulaşabilmesi için yaş çayın kilosunu 1,36 TL’ye satması gerektiğini söyledi.
ÇAY-SEN 2009 YILI YAŞ ÇAY FİYAT HESABI VE GÖRÜŞLERİDİR.
Çay tarımı ile ilgili geçmişten günümüze bir takım dökümanlar ve istatistiki bilgiler vardır.Bugün bile on yıllar önce yapılan saptama ve araştırmalar üzerinden hesaplamalar yapılmaktadır. Çay tarımı ve çayın fiyatının hesaplanması ile ilgili elimizde ortalama bir hesaplama istatistiği yoktur. Bir çay üreticisi olarak çevremizdeki mevcut verili koşullar hesabı içerisinde, dikkatli ve samimi bir hesaplama yapabiliriz (bölgemiz ayni coğrafi özellikleri taşıdığından genellemeye gidebiliriz diye düşünüyoruz). Farklı ve günümüz koşullarını dikkate alan bir hesaplama yöntemi ile sonucun da farklı olacağı düşüncesindeyiz.
Önce bölgemizle ilgili bir saptama yapalım. 15 dönüm ve üzeri üreticilik yapan çay üretici sayısı bugün yüzler rakamı ile ifade edebiliriz. Bu oranın takriben 210 bin çay üreticisi içerisinde kayda değer bir değeri yoktur. Bu gün bir ortalama alınacaksa 5 dönüm arazide üreticilik yapan kesim dikkate alınmalıdır. Çünkü tüm üretici içerisindeki yeri yüzde 85’lerle ifade edilmektedir. Bunun üzerinden bir üreticinin geçimlilik düzeyi hesaplanmalıdır. İşçi ücretleri hesaplanırken asgari ücret,açlık ve yoksulluk sınırları nasıl dikkate alınıyorsa üreticinin de yaşamsal geliri buna uygun davranılarak hesaplanmalıdır.
Bugün fiyat bazı 2008 yaş çay fiyatıdır.Bunun üzerinden 2009 fiyatları hesabı yapılırken 5 dönüm bir alanda çay tarımı yapan bir ailenin olmazsa olmaz geliri hesaplanabilir. Hesap şudur ;
Bir dönüm çaylığın ortalama verimi 800 kg dır.
1/7 kesimi de hesap edersek(750metre kare) toplam yıllık üretim 8.000 ton olur. Üç sürgün hesabı şöyle denk düşer; 3400+3000+2000 = 8000 ton .
2008 yılı yaş çayın fiyatı brüt 85 krş’tur. 8.000 x 85 = 6.800 TL brüt parasal karşılığıdır.
Masrafları hesap edersek ;
Dönüme 100 kg gübre + nakliye———————————————–425+40 = 465 TLArazinin alım yerine uzaklığı nedeniyle yıllık taşıtma bedeli———————— 250 “
Çay toplatma ücreti ( 50TL günlük x 10 yevmiye )———————————– 500 “
Çay kesim ücreti ——————————————————————– 100 “
Brüt üzerinden yapılan vergi ve diğer kesitiler toplamı ————————– 200 “
—————
1.515 TL
6.800 – 1.515 = 5.285 TL kalandır. Bu rakamlara üreticinin kendi yevmiyesi, işçi ve kendi yeme içme masrafları, araç-gereç masrafları(makas,bez vs.)dahil değildir.
5.285 T’yi 12 aya bölersek, 440 TL aylık gelir elde edilmiş olur.Bu demektir ki, bugün belirlenen asgari ücretin çok altında çay üreticisinin geliri vardır. Türkiye’de dört kişilik bir ailenin 2009 yılı açlık gelir sınırı 735 TL, yoksulluk sınırı ise 2.350 TL’dır.
Biz, tüm açlık ve yoksulluk hesaplamalarını bir tarafa bırakarak, devletin hesaplamış olduğu asgari ücret gelirine denk düşen bir gelir hesaplaması yapalım. Yukarıda hesaplanan çay üreticisinin aylık gelirine denk düşen rakamına 100TL eklersek bugünkü asgari ücret gelirini yakalamış oluruz. Ki, bu takriben yaş çayın 1 TL olması durumunda ulaşacağımız rakamdır.
Genelde sendikaların ortaklaştığı ve kanaat oluştuğu dört kişilik bir ailenin açlık sınırına ulaşabilmek için yaş çayın 2009 yılı içerisinde 1,36 TL olması gerekmektedir. Şöyle ki,
Yukarıda hesaplanan 1,315 TL’ye 500 TL şahsi masrafları da eklersek 2.015 TL olur.
8.000 ton yaş çay x 1.36 TL birim fiyatı = 10.880 TL olur.
10.880 – 2.015 = 8.865 TL masraftan sonra kalan net (2008 masrafları sabit tutulmuştur).
8.865 / 12 = 738 TL çay üreticisinin ön görülen aylık geliri olur.
Bu fiyatın Çay Üreticileri Sendikası olarak içimize sinen bir yanı yok. Fakat, biz bu rakamın bile AKP iktidarı tarafından verileceğini sanmiyoruz. Çünkü, iktidarlar artık hiçbir tarım ürünümüzün fiyatını o bölgede yaşayan üreticinin yaşamsal ihtiyaçlarını giderme-karşılama ve istihdam sorunu üzerinden bakmıyor ve hesaplamıyorlar.Sorunun bu yanı farklı bir tartışma ve yazı konusu olduğundan yazımızı burada noktalıyoruz. 14-04-2009
Çay Üreticileri Sendikası Kurucu Genel Başkanı Recep MEMİŞOĞLU