Dünyanın en büyük buğday ihracatçılarından Rusya kuraklık nedeniyle buğday satışını yasakladı
Dünyanın en büyük buğday ihracatçılarından olan Rusya yaşanan kuraklıktan sonra dışarıya buğday satışını yasakladı. Putin, bağlantısı yapılmış gemilerle yola çıkmış buğdayın bile ülkeye geri dönmesini istedi. Bu karar, zaten son 1 ayda fiyatı yüzde 50 artan buğdayın borsalarda fiyatının yüzde 5 daha artmasına neden oldu
Türkiye için korkulacak bir durum olmamasına rağmen içeride de fiyatların kıpırdandığı dikkati çekiyor. Üretim tüketimi rahatlıkla karşılayacağı için Türkiye bu yıl ithalata gerek görmezken, içeride buğdayın kilogram fiyatı 58 kuruştan 65 kuruşa kadar yükseldi. Spekülatörlerin yeni oyuncağının buğday olmasından korkuluyor
Dünyanın en büyük tahıl ihracatçılarından biri olan Rusya’da yaşanan son 130 yılın en büyük kuraklığı, temel besin kaynağı buğdayı tehdit ediyor. Rusya tahıl ihracatını bu yıl sonuna kadar yasakladı. Kuraklık ve yangınların hububat ürünlerine verdiği zarar sonrasında alınan karar çerçevesinde, 15 Ağustos-31 Aralık tarihleri arasında tahıl ve un ihracatına yasak uygulanacak. Eğer gerekirse süre uzatılacak. Yasaklama kararının ardından dünyanın en büyük buğday ihracatçısı ABD’de fiyatlar vadeli piyasada yüzde 6’dan fazla artış göstererek kilogramda TL bazında 32 kuruşu geçti. ABD buğdayının fiyatı sadece son hafta içinde yaklaşık yüzde 25 arttı ve son 23 ayın en yüksek seviyesine ulaştı.
Rusya neden önemli?
Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Bakanlar Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada, tahıl ve un ihracatına getirilen yasağı duyururken, Rusya’nın yeterli rezervleri olmasına karşın ihracat yasağının gerekliliğini anlattı. Putin, hasadın ardından, yasaklama kararının 2011’e uzatılıp uzatılmayacağına karar verileceğini kaydetti. Putin ayrıca çiftçilere 335 milyon dolarlık destek vereceklerini ve 855 milyon dolarlık kredi paketi açacaklarını sözlerine ekledi. Putin’in aldığı bu karar Rus üreticilerin tepkisine neden oldu. Dışarıdan alınan milyonlarca dolarlık siparişlerin iptal edilecek olması üzerine üreticiler ihracat yasağının 1 Eylül’de başlamasını ve en fazla 2 ay sürmesini talep etti. Dünyanın ikinci büyük ihracatçısı Kanada da Rusya’nın ihracat yasağının fiyatları fırlatacağını savundu. Yatırım fonlarının buğdaya yönelerek, fiyatları yükselteceğini bildiren Kanada, spekülatörlere karşı ülkeleri uyardı.
Dünyada füze gibi yükselse de Türkiye’deki fiyatı yakalamadı
Buğdayda yaşanan son gelişmelerin normal şartlarda Türkiye’yi fiyat açısından etkilememesi gerekiyor. Ancak buğdayda son bir haftada kilogram fiyatının 58 kuruştan 65 kuruşa çıkması, dünya fiyatlarındaki artışın bahane edilerek Türkiye’de buğdayda bir spekülatif hareketin olabileceği ihtimalini kuvvetlendiriyor. Türkiye’de buğday fiyatlarında bir artış olursa bunun tamamen spekülatif olacağını düşünenler şu gerçeklere dikkat çekiyor.
TÜRKİYE % 77 DAHA PAHALI
TMO buğdayta ton başına 500 TL fiyat vermişti. Buna 50 TL’lik destekleme fiyatı da eklendiğinde kilogramda 55 kuruşa denk gelen bir fiyat ortaya çıkıyor. Yani aslında Türkiye zaten şu an buğdayı dünya fiyatlarının çok üzerinde fiyatlıyor. Dünya borsalarındaki ortalama buğday fiyatı ile Türkiye arasındaki fiyat arasındaki marj son yükselişlere rağmen yine de yüzde 77 oranına kadar çıkıyor. Yani yurtdışındaki fiyat hareketine yurtiçi fiyatların tepki verme ihtimali aslında çok sınırlı.
REKOLTE BU YIL TÜKETİME YETER
GEÇEN yıllarda kuraklığa bağlı olarak Türkiye buğday ithal etmişti. 2009 yılında Türkiye 3 milyon 628 bin ton buğday ithal etti. Bu buğdayın büyük bölümü de Rusya’dan ithal edildi. Rakamlara göre geçen yıl Rusya’dan 521 milyon dolar, Almanya’dan 102 milyon dolar, Kazakistan’dan 70 milyon dolar, Ukrayna’dan 51 milyon dolar, Yunanistan’dan ise 32 milyon dolarlık buğday ithal etti. Ancak bu yıl Türkiye’nin buğday ithal etmesini gerektiren bir durum yok. Zira üretim yaklaşık 21 milyon ton seviyesinde olacak ve bu üretim 18-18.5 milyon tonda kalması beklenen tüketimi rahatlıkla karşılayacak. Bu tablo da gösteriyor ki şayet Türkiye’de buğday fiyatları artarsa, artışın büyük bölümü spekülatif olacak.
Önce ekmeği sonra da eti etkileyip enflasyonu tetikler
TEMEL besin kaynağı buğdaydaki rekor fiyat, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de panik havası yarattı. Ramazan öncesinde yurtdışında buğday fiyatlarında yaşanan rekor artışın, Türkiye’de özellikle ekmeğe zam olarak yansıyacağı korkusu başladı. Buğdayla birlikte diğer tahıllarda da fiyat artınca yemlik fiyatları da şişebilir ve zaten pahalı olan et fiyatları daha da yükselebilir.
Garanti Bankası’nın yaptığı bir araştırmaya göre buğday fiyatlarında yüzde 1’lik artış, işlenmiş gıda fiyatları enflasyonunu yüzde 0.32 oranında artırma gücüne sahip. Genel gıda enflasyonunu ise yüzde 0.17 puan oynatıyor. Bunun da toplam genel yıllık enflasyon üzerinde 0.05’lik bir etkisi var.
Rusya üretimde dünya dördüncüsü
USDA (United States Departmant of Agriculture) verilerine göre, Rusya dünya buğday üretiminde 27 ülkeden oluşan AB grubu, Çin ve Hindistan’ın arkasından dördüncü sırada geliyor. Dünya üretimindeki payı yaklaşık yüzde 8 seviyesinde. Diğer taraftan dünya buğday ihracatında da Rusya yine ABD, AB grubu ve Kanada’nın ardından dördüncü sırada yer alıyor. Dünya ihracatında aldığı pay ise yüzde 14 seviyesinde.
Kaynak : Tarımsal net. 12 Ağustos 2010