Üretici, ürünün değerinin daha da yükseleceği beklentisiyle mal vermemeye başladı. Tüccar ve ihracatçı da fiyatların yüksek olduğu gerekçesiyle beklemeye geçti
Başta Araplar olmak üzere Müslümanlar ülkelerin Ağustos ayında başlayacak olan Ramazan ayı öncesinde kaliteli çekirdeksiz kuru üzüm satın alma telaşı, fiyatları adeta patlatırken piyasayı da kilitledi. İzmir Ticaret Borsası’nda en üst kalite olan 10 numara kuru üzümün tonu 10 gün içinde yüzde 50’ye yakın artarak 2 bin TL’yi geçti.
Üzümdeki ani yükseliş hem üretici, hem tüccar, hem de ihracatçıda şaşkınlık yarattı. Sezon başında üzümün tonunu bin 100 TL. gibi düşük fiyattan satmak zorunda kalan Egeli üretici, fiyatların daha da yükseleceği beklentisine kapılıp piyasaya ürün vermezken; tüccar ve ihracatçı da fiyatlardaki bu seviyenin ihracat için yüksek olduğu gerekçesiyle beklemeye geçti.
Bu gelişme üzerine yaklaşan Ramazan ayı nedeniyle üzüm tedarik etme telaşındaki Arap ülkelerindeki alıcılar, mal bulma sıkıntısı yaşamaya başladı. Daha bir ay öncesine kadar, bu sezonun 300 bin tona yaklaşan rekoltesini nasıl eriteceğini düşünen üzüm sektörü, şimdi yeni sezona çok az stokla girmenin planlarını yapıyor.
DÜNYADA ÜZÜM KALMADI
İzmir Ticaret Borsası Meclis Üyesi Tayfur Gürcan, sezon başında tonu bin 400 TL olan 10 numaralı üzümün, ilk önce bin 700 TL’ye yükseldiğini, fiyatların bu cuma günü ise 2 bin TL’yi geçtiğini söyledi.
Fiyatlardaki ani artışın herkeste şaşkınlık yarattığına dikkat çeken Gürcan, “Dünyada başka ülkede yeterli üzüm yok. İran bağları soğuktan zarar gördü. Rusya ve Arap ülkeleri İran’da ürün olmadığı için bize yöneldi. Özellikle Müslüman ülkeler, bu sezon Ramazan ayının erken olacağını dikkate alarak mal telaşına düştü. En büyük rakiplerimizden olan Güney Afrika bile bizden mal almaya başladı. Sezon sonunda 50-60 bin ton ürünün elimizde kalacağını bekliyorduk. Ancak sezona 5 ay kala elimizde 60 bin tona yakın ürün kaldı. Bu sene müthiş bir rekolte vardı. Stok korkusunu yaşıyorduk. Ancak artık yolumuz açık. Dünyada Türk üzümüne talep arttıkça, fiyatlar da yükselmeye devam edecek” dedi.
SEVİNDİRİCİ GELİŞME
Bu gelişmenin sevindirici olduğunu dile getiren Gürcan, dünyada ‘Türk üzümünün kilogramı 1 dolara çıkamaz’ imajının yıkıldığını, yakında fiyatların 2 dolar seviyesini bile görebileceğini kaydetti. Türk üzümünün dünya pazarında yerini aldığını vurgulayan Gürcan, bu gelişmenin arkasında düşük fiyatları kabul etmeyerek, ürün satışı konusunda sabırlı davranan Egeli üreticinin olduğunu söyledi. Gürcan, “Üretici kısıtlı şekilde malını piyasaya verdi. Borsa olarak bu tutumu takdir ediyoruz. Önümüzdeki günler bağların bakım zamanı. Gelirini biraz daha yükselten üretici, ürününe daha iyi bakacak” diye konuştu.
STOKLAR ERİYECEK
İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi ve Şen İhracat’ın Ortağı İlhan Zincircioğlu, hem iç piyasa için mal toplayan 2-3 firmanın, hem de Arap ülkelerindeki alıcıların fiyatları çok hızlı yükselttiğine dikkat çekti. Zincircioğlu, “Arap ülkeleri Ramazan için parlak renkteki 10 numara üzüme ihtiyaç duyuyor. İleride bu ürünün daha da pahalanabileceğini ya da yeterli kalitede ürün bulamayacağını düşünerek bize yöneldiler. Dolayısıyla satışlar çok hızlandı. Sezon sonunda 50 bin tona yakın stok bekliyorduk. Şimdi 20-25 bin ton ürünün yeni sezona devredeceğini tahmin ediyoruz” dedi.
Zincircioğlu, ancak bu fiyat seviyesinde piyasaya girip mal almalarının mümkün olmadığını söyledi. Zincircioğlu, “Bizim ana pazarımız Avrupa Birliği. Ürünümüzün yüzde 80-90’ını bu ülkelere satıyoruz. Avrupalı alıcı fiyat konusunda biraz daha temkinli. Orada bu kadar yüksek bir fiyat yok. Dolardaki düşüşü de dikkate alırsak, bu ortamda piyasaya giremeyiz. O nedenle kenarda bekliyoruz, gelişmeleri izliyoruz. İhracatta temkinli davranıyoruz” diye konuştu.
6 Nisan 2009/Yeni Asır –SİNAN DOĞAN