Seyfettin Gürsel* Gökçe Uysal-Kolaşin ve Duygu Güner
TÜİK’ in 17 Ocak’ta açıkladığı ham işgücü verilerine göre tarım dışı istihdam Ekim döneminde (Eylül – Ekim – Kasım) bir önceki yılın aynı dönemine göre 600 bin kişi; tarım dışı işgücü ise 171 bin kişi artmıştır (Şekil 1). Tarım dışı işgücündeki artış baz etkisi nedeniyle yaklaşık 550 bin olan yıllık trendinin oldukça altında kalmakta, bu da işgücü piyasası üzerindeki işsizlik baskısını önemli ölçüde azaltmaktadır. Ekim 2010’da 17 milyon 67 bin kişiye ulaşan tarım dışı istihdam bir yıl öncesine kıyasla yüzde 3,6 artmıştır.
Tarım dışı istihdamdaki artış ile işgücünün yapısal trendinin altında kalması tarım dışı işsiz sayısında bir yıl öncesine kıyasla 479 bin kişilik düşüş ortaya çıkarmıştır (Şekil 1). Böylece tarım dışı işsizlik oranı Ekim 2009’da yüzde 16,4 olan seviyesinden, Ekim 2010’da yüzde 14,1’e düşmüştür. Bu düşüş önemli olmakla birlikte tarım dışı işsizlik oranı halen kriz öncesi seviyesinin (yüzde 12,9) üzerindedir.
Şekil 1 Tarım dışı işgücü ve tarım dışı istihdamın, tarım dışı issiz sayısı değişimine etkisi
Bir önceki yılın aynı ayına göre tarım dışı işsiz sayısı değişimi (Ekim 2007- Ekim 2010)
Kaynak: TÜİK, Betam
Tarım dışı işsizlik seviyesini koruyor
Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre Ekim 2010 döneminde tarım dışı işgücü 25 bin kişi artarak 19 milyon 821 bine, tarım dışı istihdam ise 43 bin artarak 16 milyon 928 bine yükselmiştir. Bu gelişmelerin sonucunda tarım dışı işsiz sayısı 17 bin kişi azalmıştır, tarım dışı işsizlik oranı ise yüzde 14,6’ya gerilemiştir (Şekil 2). Tarım dışı işsizlik oranı son altı aydır sınırlı bir düşüş sergilemektedir ancak bu düşüşün kalıcı bir eğilimi gösterdiğini söylemek için henüz erkendir (EK 1 Tablo 1).
Şekil 2 Mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işgücü, istihdam ve işsizler
Kaynak: TÜİK, Betam
Tarım istihdamında büyük artış var
Mevsim etkilerinden arındırılmış rakamlara göre bu dönemde tarım sektöründe 141 binlik bir istihdam artışı kaydedilmiştir. Tarımda 2007’den beri gözlemlenen istihdam artışının devam ettiği görülmektedir (Ek 1 Tablo 2, Ek 2 Şekil 3).1
Diğer taraftan sanayi sektörü istihdamında son iki aydır gözlemlenen düşüş durmuş, hizmetler sektöründe ise istihdam artışı devam etmiştir. Tarım dışı istihdam artışlarının büyük bölümünün hizmetler sektöründen kaynaklandığı görülmektedir.
EK 1: Tablo 1 Mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işgücü göstergeleri (bin kişi)
-
İşgücü İstihdam İşsizlik İşsizlik Oranı Aylık değişimler Ekim 07 18244 15905 2339 % 12,8 İşgücü İstihdam İşsizlik Kasım 07 18177 15884 2293 % 12,6 -66 -21 -46 Aralık 07 18199 15955 2244 % 12,3 22 71 -49 Ocak 08 18318 16085 2233 % 12,2 119 130 -11 Şubat 08 18419 16141 2278 % 12,4 101 56 45 Mart 08 18448 16156 2292 % 12,4 29 14 14 Nisan 08 18492 16197 2296 % 12,4 44 41 3 Mayıs 08 18606 16254 2352 % 12,6 114 57 56 Haziran 08 18756 16292 2463 % 13,1 150 38 111 Temmuz 08 18852 16295 2557 % 13,6 96 2 94 Ağustos 08 18782 16242 2540 % 13,5 -70 -53 -18 Eylül 08 18821 16191 2630 % 14,0 40 -50 90 Ekim 08 18881 16130 2751 % 14,6 59 -61 121 Kasım 08 19009 16042 2967 % 15,6 128 -88 216 Aralık 08 19195 16087 3108 % 16,2 185 45 141 Ocak 09 19172 15938 3235 % 16,9 -23 -149 127 Şubat 09 19205 15875 3330 % 17,3 33 -62 95 Mart 09 19264 15857 3408 % 17,7 59 -18 78 Nisan 09 19282 15786 3496 % 18,1 18 -71 89 Mayıs 09 19290 15817 3473 % 18,0 8 31 -23 Haziran 09 19300 15892 3407 % 17,7 10 75 -66 Temmuz 09 19373 16002 3371 % 17,4 73 109 -36 Ağustos 09 19512 16099 3413 % 17,5 139 97 42 Eylül 09 19558 16163 3395 % 17,4 46 64 -18 Ekim 09 19637 16310 3327 % 16,9 79 147 -68 Kasım 09 19604 16390 3213 % 16,4 -33 80 -114 Aralık 09 19613 16454 3159 % 16,1 9 64 -54 Ocak 10 19687 16530 3157 % 16,0 74 76 -2 Şubat 10 19777 16680 3096 % 15,7 90 150 -60 Mart 10 19865 16778 3088 % 15,5 88 97 -9 Nisan 10 19849 16878 2971 % 15,0 -17 100 -117 Mayıs 10 19902 16942 2960 % 14,9 53 64 -10 Haziran 10 19877 16950 2927 % 14,7 -25 8 -33 Temmuz 10 19850 16926 2924 % 14,7 -27 -24 -3 Ağustos 10 19822 16869 2953 % 14,9 -27 -57 30 Eylül 10 19796 16886 2910 % 14,7 -27 17 -43 Ekim 10 19821 16928 2893 % 14,6 25 43 -17
Kaynak: TÜİK, Betam
EK 1: Tablo 2 Mevsim etkilerinden arındırılmış sektörel istihdam (bin kişi)
-
Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler Aylık değişimler Ekim 07 4741 4364 1246 10307 Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler Kasım 07 4746 4362 1228 10307 5 -2 -18 0 Aralık 07 4771 4395 1237 10320 25 34 9 14 Ocak 08 4739 4456 1242 10368 -32 60 5 48 Şubat 08 4854 4475 1255 10380 115 20 13 12 Mart 08 4939 4481 1244 10410 85 6 -10 30 Nisan 08 5094 4464 1259 10462 155 -17 15 53 Mayıs 08 5058 4493 1268 10490 -36 29 9 28 Haziran 08 4995 4500 1255 10546 -63 6 -13 55 Temmuz 08 4970 4484 1231 10599 -25 -16 -24 54 Ağustos 08 5083 4473 1221 10565 112 -11 -10 -34 Eylül 08 5094 4452 1233 10519 11 -21 13 -46 Ekim 08 5185 4393 1241 10511 92 -59 7 -8 Kasım 08 5112 4306 1213 10541 -73 -87 -28 30 Aralık 08 4975 4247 1229 10626 -137 -60 16 85 Ocak 09 4983 4112 1249 10550 8 -135 20 -76 Şubat 09 5039 4082 1251 10509 55 -30 2 -41 Mart 09 5011 4038 1256 10546 -28 -44 5 36 Nisan 09 5002 4005 1230 10533 -9 -33 -25 -12 Mayıs 09 5134 3975 1263 10576 132 -30 33 42 Haziran 09 5235 3972 1290 10637 102 -3 27 61 Temmuz 09 5324 4026 1303 10687 88 54 13 50 Ağustos 09 5312 4053 1320 10735 -12 27 18 47 Eylül 09 5393 4121 1321 10724 81 68 0 -11 Ekim 09 5454 4163 1358 10809 62 42 37 85 Kasım 09 5503 4226 1386 10798 49 63 29 -11 Aralık 09 5584 4284 1398 10785 81 58 12 -12 Ocak 10 5671 4311 1376 10816 87 27 -23 31 Şubat 10 5684 4362 1365 10927 13 52 -11 111 Mart 10 5641 4384 1407 10986 -43 21 42 59 Nisan 10 5664 4438 1441 10999 23 54 34 13 Mayıs 10 5567 4483 1429 11036 -97 45 -12 37 Haziran 10 5682 4507 1431 11021 115 24 2 -14 Temmuz 10 5658 4513 1461 10956 -24 6 30 -65 Ağustos 10 5663 4480 1429 10957 5 -33 -32 1 Eylül 10 5667 4455 1433 10997 5 -25 4 39 Ekim 10 5808 4455 1444 11044 141 0 12 47
Kaynak: TÜİK, Betam
EK 2: Şekil 3 Sektörlerin istihdam değişimi (bin kişi)2
Kaynak: TÜİK, Betam
* Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Betam, Direktör, seyfettin.gursel@bahcesehir.edu.tr
Yrd. Doç. Dr. Gökçe Uysal-Kolaşin, Betam, Direktör Yardımcısı, gokce.kolasin@bahcesehir.edu.tr
Duygu Güner, Betam, Araştırma Görevlisi, duygu.guner@bahcesehir.edu.tr
1 Sektörel istihdam serileri teker teker mevsim etkilerinden arındırılmaktadır. Dolayısıyla sektörel istihdam rakamlarının toplamı, mevsim etkilerinden arındırılmış toplam istihdam rakamından farklı olabilmektedir. Aradaki fark mevsim etkilerinden arındırma prosedürünün lineer olmamasından kaynaklanmaktadır.
2 Gri renkle gösterilen seriler ham istihdam rakamlarını, lacivert seriler ise mevsim etkilerinden arındırılmış serileri temsil etmektedir.