UZZK yayınladığı bir basın bildirisiyle DİR (Dahilde işleme rejimi)ne karşı çıktı. UZZK Türkiye’de yeterli ürünün olduğunu, hatta yeterli tüketim olmadığından ötürü, ürün fazlası bulunduğnu bildirdi. Eldekilerin bile ihracı tamamlanmadan zeytinyağı ithalinin gereksiz olduğunu ifade etti.
Bülten Şöyle:
BASIN BÜLTENİ
UZZK, ZEYTİNYAĞI İHRACATININ GERÇEKLERİNİ GÜN IŞIĞINA ÇIKARIYOR
Değerli Basın Mensupları ve Sektörümüzün Değerli Temsilcileri,
Ege İhracatçı Birliklerince 5.3.2011 tarihinde Basınımıza servis edilen Konseyimize ve şahsımıza yönelik UZZK, Zeytinyağı İhracat Rakamlarını Çarpıtıyor“ başlıklı ve içerikli basın bülteni ile ilgili şahsım ve Kurumuzun görüşlerini sizlerle paylaşmak isteriz;
Öncelikle, Zeytinyağı ihracat rakamlarının son yıllarda UZZK ve Tarım Satış Kooperatifleri Birliği’nin sektöre zarar veren politikaları nedeniyle gerilediğini belirten Ege İhracatçı Birliği Yönetim Kurulu; UZZK’ nın ihracat rakamları üzerinden yapmış olduğu çarpıtmalar ile söze başlıyor, UZZK’nın Tüzüğünün ve Genel Kurulunun antidemokratik uygulamalar içinde olduğunu beyan ediyor ve bu antidemokratik hükümler için yargıya başvurma kararı aldıklarını belirterek, Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesinin 6 Fuara katılma kararı aldığını ve son olarakta, her yazı ve etkinliği ile ilgili haber sonunda yer aldığı gibi son noktayı tüm bu sorunlara çare olarak sundukları “Dahili İşleme Rejimi Kapsamında (DİR) İthalat” gerektiğine dem vurarak ve bunu da her zamanki sorumluluk anlayışıyla kamuoyunu doğru verilerle bilgilendirmeyi görev kabul ederek yaptığını belirterek ve gerçek amacı zeytinyağı ihracatının önünü tamamen tıkamak olan UZZK ve Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerine karşı bu mücadelelerini sürdüreceklerini bildirmektedirler.
Öncelikle belirtmek gerekir ki; UZZK 5488 Sayılı Tarım Kanunu ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca 2007 yılında oluşturulan 26484 Sayılı Yönetmelik çerçevesinde kurulan ve kendinden sonra kurulanlara örnek teşkil etmiş ilk tarımsal ürün konseyidir. Başta üyelerin kaydı olmak üzere ilgili Yönetmeliğin 6. maddesinde belirtilen üye gruplarının temsilcilerinden ve Madde 7’ de bildirilen faaliyetlerini ve bu faaliyetlerini tüm delegelerinin ibra ettiği genel kurullarını kanun ve yönetmeliği çerçevesinde yapmaktadır. Üyeleri; başta Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, gibi bakanlıklar, ilgili kamu kurum ve araştırma kuruluşları ile üretici, tüccar, sanayici ve/veya bunların birlikleri ile sivil toplum kuruluşları da olmak üzere, Türkiye zeytin ve zeytinyağının üretim ve ihracatının neredeyse tamamını gerçekleştiren ve bu konuda ki kararları almaya yetkili olan sektör temsilcilerinden oluşmaktadır. Dış Ticaret Müsteşarlığının Konseyimize üye olmasına karşın maalesef çeşitli taleplerimize rağmen sadece, DTM’ ye bağlı kuruluş olan Ege ihracatçı Birliği Konseyimiz üyesi olmamak için direnmekte ve Konsey dışında kalarak UZZK Yönetmeliğimiz ve Yönetim başta olmak üzere basın ve diğer yollarla karalamalarına ve çeşitli merciler nezdinde yönetim kuruluz ve şahsımıza yönelik suçlama ve şikayetlerine devam etmektedirler.
Her zaman uyguladıkları yöntemlerden biri olan İhracat Rakamları ile ilgili yanıltıcı ve kışkırtıcı açıklamalarına yanıt; Ambalajlı ihracatın arttığına yönelik söylemlerimiz. Öncelikle, sadece Ege İhracatçı Birliğinin değil tüm ihracat miktarını verebilen ve EİB’ nin bağlı olduğu Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) verilerine göre ele alınmalıdır. Buna göre adının önünde zeytin ve zeytinyağı ihracatçı birlikleri olmasına rağmen nedense dökme ihracatın yasak olduğu sofralık zeytin ihracatına yönelik açıklamaları bulunmamaktadır. Biz bu eksikliği belirterek öncelikle ülkemiz sofralık zeytin ihracat duruma bakalım;
Türkiye Sofralık Zeytin İhracatı
SEZONLAR | İHRACAT | |
MİKTAR (Ton) | DEĞER (Bin $) | |
2001-2002 | 36.598 | 31.866 |
2002-2003 | 44.116 | 51.727 |
2003-2004 | 55.514 | 69.398 |
2004-2005 | 72.200 | 79.000 |
2005-2006 | 60.700 | 77.000 |
2006-2007 | 68.700 | 99.000 |
2007-2008 | 59.900 | 104.000 |
2008-2009 | 65.700 | 103.000 |
Kaynak: DTM, (*) (Kasım 2009-Ağustos 2010)
(Not: 2010-2011 yılı henüz tamamlanmadığından, bir önceki yıl da karşılaştırmada tek yıl olması nedeniyle dikkate alınmamıştır).
Yukarıdaki tabloda son 4 yıllık veriler incelendiğinde ortalama ambalajlı zeytin ihracatı 63.750 ton olup değeri ortalama 95.750 (Bin $) dır. Bir önceki 4 yıl ortalaması ise; 52.100 ton olup, bu miktarın değeri ortalama; 57.997 (Bin $)’dır buna göre son 4 yılda sofralık zeytin ihracatındaki artış oranı miktar bazında % 22, değer bazında ise; % 65’dir. Bu durum UZZK tarafından dile getirilen hususları, son yıllarda sofralık zeytin ihracatımızın arttığı ve Ülkemiz zeytin ihracatçılarının ihracatı daha fazla öğrenmeye başladıkları söylemlerini doğrulamaktadır.
Zeytinyağı İhracatı ile ilgili rakamlara baktığımızda ise Türkiye genelindeki DTM rakamları ve ihracat ambalaj türlerine göre veriler aşağıdır;
Türkiye Zeytinyağı İhracatı
SEZONLAR | İHRACAT | |
MİKTAR (Ton) | DEĞER (Bin $) | |
2001-2002 | 25.650 | 46.849 |
2002-2003 | 76.270 | 163.626 |
2003-2004 | 50.961 | 135.387 |
2004-2005 | 93.172 | 303.666 |
2005-2006 | 46.110 | 183.451 |
2006-2007 | 42.498 | 140.318 |
2007-2008 | 18.805 | 75.517 |
2008-2009 | 30.949 | 99.079 |
2009-2010* | 16.419 | 55.097 |
Kaynak: DTM, (*) (Kasım 2009-Ağustos 2010)
SEZON | AMBALAJ ŞEKLİ | MİKTAR (NET KG) | DEĞER(U$) | ORT. KG FİYAT | ORT. LT FİYAT | |
2000/2001 | Dökme | 69.177.329 | $94.993.409 | $1,37 | $1,25 | |
Varilli | 10.901.249 | $15.998.610 | $1,47 | $1,34 | ||
Kutulu | 11.078.062 | $17.754.891 | $1,60 | $1,46 | ||
TOPLAM | 91.156.640 | $128.746.910 | $1,41 | $1,29 | ||
2001/2002 | Dökme | 12.391.660 | $21.764.566 | $1,76 | $1,60 | |
Varilli | 6.007.452 | $10.316.739 | $1,72 | $1,56 | ||
Kutulu | 6.767.438 | $13.692.962 | $2,02 | $1,84 | ||
TOPLAM | 25.166.550 | $45.774.267 | $1,82 | $1,66 | ||
2002/2003 | Dökme | 52.226.771 | $109.894.903 | $2,10 | $1,91 | |
Varilli | 9.671.985 | $20.003.163 | $2,07 | $1,88 | ||
Kutulu | 12.356.750 | $27.428.954 | $2,22 | $2,02 | ||
TOPLAM | 74.255.506 | $157.327.020 | $2,12 | $1,93 | ||
2003/2004 | Dökme | 26.293.898 | $69.594.034 | $2,65 | $2,41 | |
Varilli | 5.588.260 | $15.522.277 | $2,78 | $2,53 | ||
Kutulu | 14.152.254 | $40.533.518 | $2,86 | $2,61 | ||
TOPLAM | 46.034.412 | $125.649.829 | $2,73 | $2,48 | ||
2004/2005 | Dökme | 61.271.218 | $195.399.491 | $3,19 | $2,90 | |
Varilli | 9.360.247 | $30.648.022 | $3,27 | $2,98 | ||
Kutulu | 21.596.527 | $70.557.622 | $3,27 | $2,97 | ||
TOPLAM | 92.227.992 | $296.605.135 | $3,22 | $2,93 | ||
2005/2006 | Dökme | 26.295.413 | $108.708.212 | $4,13 | $3,76 | |
Varilli | 9.949.153 | $43.655.309 | $4,39 | $3,99 | ||
Kutulu | 11.324.486 | $50.579.567 | $4,47 | $4,06 | ||
TOPLAM | 47.569.052 | $202.943.088 | $4,27 | $3,88 | ||
2006/2007 | Dökme | 17.299.845 | $55.151.793 | $3,19 | $2,90 | |
Varilli | 9.599.615 | $31.378.273 | $3,27 | $2,97 | ||
Kutulu | 15.468.736 | $58.916.251 | $3,81 | $3,47 | ||
TOPLAM | 42.368.196 | $145.446.317 | $3,43 | $3,12 | ||
2007/2008 | Dökme | 2.193.869 | $8.080.035 | $3,68 | $3,35 | |
Varilli | 2.844.836 | $11.443.478 | $4,02 | $3,66 | ||
Kutulu | 12.267.724 | $58.350.042 | $4,76 | $4,33 | ||
TOPLAM | 17.306.429 | $77.873.555 | $4,50 | $4,09 | ||
2008/2009 | Dökme | 12.570.643 | $48.623.043 | $3,87 | $3,52 | |
Varilli | 3.042.898 | $9.243.773 | $3,04 | $2,76 | ||
Kutulu | 8.129.741 | $22.265.481 | $2,74 | $2,49 | ||
TOPLAM | 23.743.282 | $80.132.297 | $3,37 | $3,07 | ||
Kaynak:EİB |
Yukarıdaki rakamlar incelendiğinde 2004-2005 sezonunun İspanya’ da yaşanan önce don zararı ve sonrasında da kuraklık nedeniyle üretiminin 1.400.000 tondan 700 bin tonlar seviyesine düşmesi nedeniyle İspanya’nın Ülkemizden arz noksanlıklarını karşılamak için yapmış oldukları ve kriz dönemlerinin arızi talebini yansıtması tüm sektör tarafından kabul edilen bir farklılık yarattığından bu sezonun değerlendirilme dışı bırakılması, istatistiki değerlendirmemizin güvenilirliği bakımından gerekli ve önemlidir. Buna göre 2004/2005 yılı dışında son 8 yıllık rakamlar incelendiğinde ortaya çıkan tablo şudur;
Toplam zeytinyağı ihracatımızın bundan önceki son 4 yıl ortalaması 59.153 bin ton olup bunun ortalama değeri; 114.374.506 $’dır. Bu bir önceki 4 yıla göre son dört yıl ortalaması ise; 32.746 bin ton olup bunun değeri ise ortalama 126.598.814 $’dır.dolayısıyla ülkemizin toplam zeytinyağı ihracatı miktar bazında %44 azalırken, değer bakımından yaklaşık % 11 oranında yükselmiştir.
Şimdi dökme ve kutulu zeytinyağı bakımından aynı karşılaştırmalara bir göz atalım.
Dökme zeytinyağı açısından durum; son 4 yılda dökme zeytinyağı ihracatımız ortalama 14.589.942 ton olup bunun değeri ortalama 55.140.770 $’dır. Bundan önceki 4 yılda 40.022.414 ton dökme ihracat yapılırken değeri ise; ortalama 74.061.728 $ olmaktadır. Burada son 4 yılda dökme zeytinyağı ihracatımızda miktarı bazında % 64, değer bazında da % 25 düşüş yaşanmıştır.
Şimdi de ambalajlı zeytinyağı ihracatımıza bakalım; son 4 yılda ambalajlı ihracatımızın ortalama miktarı 11.797.671 ton olup bunun değeri ortalama 47.527.835 $’dır. Bundan önceki 4 yılda ise kutulu ihracatımızın ortalama miktarı 11.088.626 ton, bunun da değeri ortalama 24.852.812 $ olmaktadır. Buna göre; son 4 yılda, önceki 4 yıla göre; ambalajlı ihracatımız miktar bazında % 6 artış, değer bazında da % 91 artış görülmüştür.
Buna göre UZZK ve Yönetim Kurulunu temsil eden Başkanın açıklamalarının doğruluğu ve EİB bu konudaki beyanlarının asıl çarpıtmayı oluşturduğu açıkça görülmektedir. Son 4 yılda Ülkemiz dökme zeytinyağı ihracatında miktar bazında düşüş yaşarken, toplam ihracatta % 11 artış olmuş, diğer taraftan ambalajlı ihracatta ise hem miktar bakımından (+ % 6) hem de değer bakımından küresel krize rağmen +% 91’lik bir artış sağlamıştır. Böylece Ülkemiz son 4 yıl da İtalya, İspanya; ABD gibi ülkelerin dökme zeytinyağı tedarikçisi olmaktan çıkmaya başlamış ve Made-in Turkey markası ile dünya pazarlarında yerini daha fazla almaya başlamıştır. Şahsım ve UZZK’ nın belirttiği gibi hakkımızda basın bültenleri ile karalama kampanyası başlatanlar aslında Ülkemizin bu gerçeğini farklı yorumlayarak kamu oyunu hem de kurumsal sorumluluk veya doğru bilgilendirme adına açıkça bilgi kirliliğine neden olarak yanıltmakta bu gerekçelerle dahili işleme rejimi kapsamında ithalat (DİR) istemleri ile başta üretici ve ilgili kurum kuruluşları yaklaşık 4 yıldan bu yana meşgul ve tedirgin etmektedirler.
DİR (Dahili İşleme Rejimi Kapsamında İthalat) talebine ilişkin gereklilik var mı?
Ülkemiz Zeytin Varlığı
YILLAR | Alan (Ha) | Ağaç Sayısı (Bin) | Zeytin Üretimi (Ton) | Zeytinyağı Üretimi (Ton)* | ||
Sofralık | Yağlık | Toplam | ||||
2009-2010 | 782.800 | 153.130 | 390.000 | 737.244 | 1.126.363 | 147.491 |
2010-2011* | 791.000 | 158.782 | 330.000 | 771.492 | 1.074.598 | 160.413 |
Kaynak:UZZK, TÜGEM
Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere; zeytinyağı üretimimiz son iki yılda 153 bin ton olup iç tüketimimiz yaklaşık 100 bin ton, toplam zeytinyağı ihracatımız ortalama 33 bin ton seviyelerindedir. Buna göre ihracat ve iç tüketim miktarı toplam 133 bin ton olup, bu miktar zeytinyağı üretimi hem iç tüketime hem de ihracata yetecek miktarda hatta 20 bin ton daha ihracata yetecek miktarda zeytinyağı üretimi mevcut bulunmaktadır. Bu durumda DİR istemi gerçekçi ve ülke menfaatlerine uygun bir istem olmayıp. Üretici fiyatlarına baskı yapabilecek ve 2014 yılına hedeflediğimiz ağaç sayısı, üretim, tüketim ve ihracat ve İspanya’nın ardından dünya ikinciliğine yürüyüş hedeflerine de uygun değildir. Bu görüş, UZZK’ nın yanısıra ilgili bakanlıklar, tarım satış kooperatifleri birlikleri, ziraat odaları, sanayi, ticaret odalarınca ve sektörün neredeyse tamamınca da kabul görmekte ve DİR istemine kesinlikle karşı çıkılmaktadır. Gücünü ve yetkisini üyelerinden ve sektör temsilcilerinden alan UZZK’nın aksi bir istem içerisinde olması düşünülemez bir olgudur.
Son dönemlerde İhracatçı Birliği’nin Yönetimine birçok kez ihracat birincilikleri almış olan ve bu yönetimden önceki yönetimlerde defalarca yer alan bulunan, Tariş, Marmarabirlik, Verde, Komili Yudum vb gibi birlik, kuruluş veya firmalar dahil edilmemekte ve üyeleri arasında huzursuzluk yaratan delege belirleme sistemi içinde seçilmeleri neredeyse imkansız kılınmaktadır. UZZK yönetiminde ise; Türkiye zeytin ve zeytinyağı üretiminin iç ve dış pazarlamasının yaklaşık % 80’ini gerçekleştiren kurum ve kuruluş ya da firmaların temsilcileri yer almaktadır. UZZK’ yı, Üyelerini ve yönetimini antidemokratik bulan ve tüzüğünün değiştirilmesini isteyen Ege İhracatçı Zeytin ve Zeytinyağı Birlikleri öncelikle kendi genel kurul delege seçim sistemini ve işleyişini irdelemek ve UZZK’ nın tüzüğü olan bir dermek olmadığını kanunu ve yönetmeliği olan bir konsey olduğunu öğrenmeyi tercih ederek bu suretle bilgi kirliliği yaratmaya devam etmekten ve kaçınmalıdır.
Son olarak Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesinin Ege İhracatçı Birliklerinin Üyeleri ve DTM’ den kaynak sağlayarak oluşturduğu bütçe ile sektörel uzlaşıdan uzak yürütmekte olduğu zeytin ve zeytinyağı tanıtım komitesi ve yöntemleri ise tam bir çelişkiler yumağı haline bürünmektedir. Zira iç ve dış tanıtıma katkı vermek için kurulan ve adı geçen kişi ve kurumların bütçeleriyle faaliyet gösteren Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi, programı bir yıl önceden belirlenmiş ve 3-6 Mart 2011 tarihlerinde İzmir’ de başta UZZK destekleri olmak üzere, sektör temsilcileri ve İzfaş organizasyonu ve sektörün en önemli temsilcilerinden 120 firmanın katılımı ve birçok yabancı ülke alıcısının katılımı ile gerçekleşen Olivetech Fuarına katılmayarak Moskova Fuarı’na gitmeyi tercih etmiş, Ülkemiz zeytincilik sektörü açısından böylesi önemli ve yegane fuara katılmayarak, tanıtım konusundaki zafiyeti ve niyeti gözler önüne sererek sektörel ayrımcılığı ve hadiseye ülke penceresinden bakmama alışkanlığını sürdürmeye devam etmiştir.
Konseyimiz Yönetim Kurulu bu vesile ile kurumsal ve toplumsal sorumluluk anlayışıyla kendine yöneltilen suçlamalara karşı cevap verme hakkını kullanarak gerçekleri bir kez daha siz değerli basın temsilcilerinin, kamuoyunun ve sektörümüzün bilgilerine sunar, 21. Yüzyıl Ülkemiz Zeytinciliğinin planlanması önünde engel teşkil eden, “basiretli-nitelikli tüccar” davranışından ve sektörel vizyondan uzak bu tür karalamalar ve açıklamaların sona ermesi dileklerimizle UZZK’ nın planlı ve programlı çalışmalarına devam edeceği ve polemiğin tarafı olmayacağını bildirir, saygılarımızı sunarız.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Yönetim Kurulu adına
Dr. Mustafa Tan
Yönetim Kurulu Başkanı