Tütün Eksperleri Derneği “Tütün Fonu Tutarlarının Belirlenmesine Dair Kararın 2 nci Maddesinin Birinci Fıkrasının” değiştirilerek uluslararası şirketlerin çıkarlarına uygun bir dizi kararla Türkiye tütüncülüğüne yeni br darbe daha vurulduğunu ifade etti. 30 Aralık 2010 tarihli Bakanlar Kurulu kararını eleştiren Derneğin bu konuda yaptığı basın açıklamasını yayınlıyoruz.
TÜTÜN ÜRETİMİNE VE ÜRETİCİSİNE BİR DARBE DAHA….
Bilindiği üzere, 28/05/1986 tarihli ve 3291 sayılı Kanun ile düzenlenen ancak, 21/02/2001 tarihli ve 4629 sayılı Kanun ile kesintileri Genel Bütçe’ye irat kaydedilen Tütün Fonu; Virginia, Burley ve vasıflı şark tipi tütün ekiminin iyileştirilmesi, geliştirilmesi, tütün ekicilerinin desteklenmesi ve eğitilmesi, tütün borsasının kurulması, tütün üretici kooperatiflerinin finansmanı, sektörce kurulacak hangar ve kurutma tesisi gibi yatırımların, ülke dışında Türk tütününden mamul sigara fabrikalarının kurulması, TEKEL’in tütün mamullerinin, ihracatının, desteklenmesi, amacıyla, çıkarılmıştı.
Tütün fonu amacına uygun kullanılmamakla birlikte ithalata karşı piyasayı koruması bakımından ülkemiz tütün sanayicisini ve tütün üreticisini korur nitelikte ve sigara üretiminin de ithalat yerine yurt içinde üretilmesini teşvik eder mahiyetteydi.
Bilindiği üzere, 09/11/2010 tarihinde yayınlanan “Avrupa Komisyonu Türkiye 2010 İlerleme Raporu”nun Vergilendirme” başlıklı 16. Faslında, “…18 Mayıs 2009 tarihinde kabul edilen eylem planı doğrultusunda, Türkiye, işlenmiş tütüne uygulanan tütün fonu vergisini 1 Ocak 2010 tarihi itibarıyla kaldırmıştır. Bu, tütünün vergilendirmesinde ayrımcı uygulamaların tamamıyla kaldırılması yolunda olumlu bir adımdır. Tütün fonu, ithal edilen işlenmemiş tütün için yerli ürünlere uygulanmayan özel bir vergi belirlemektedir. Tütün ürünlerine uygulanan özel tüketim vergisinin asgari maktu tutarları ve oranları artırılmıştır. Ancak, AB müktesebatı ile Türk mevzuatı arasında tütün ve tütün ürünlerindeki özel tüketim vergisinin yapısı bakımından uyumsuzluklar devam etmektedir.” ifadelerine yer verilmiştir.
2009 senesinin Mayıs ayında basın yayın organlarında çıkan haberlerde, Tütün Fonu kesintisinin 2010’dan başlayarak 2018’e kadar sıfırlanmasının taahhüt edildiği bildirilmiştir. 30/12/2010 tarihinde yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile “21/12/2009 Tarih ve 2009/15685 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı İle Yürürlüğe Konulan Bazı Mallara Uygulanacak Tütün Fonu Tutarlarının Belirlenmesine Dair Kararın 2 nci Maddesinin Birinci Fıkrasında Yer Alan “3000 $/Ton İbaresi “2250 $/Ton” Şeklinde Değiştirilmiştir”
Tütün Fonu’nun amacına uygun kullanılmaması yüzünden;
- Ülkemizde tütün üretimi azalmış, buna karşılık 1988 yılında sadece 600 ton olan ithalat 2010 yılı sonu itibarıyla 80.000 tonlara ulaşmış ve ülke ekonomisi zarar görmüştür,
- Sadece tütün yetiştirilebilen kıraç toprakların sağladığı rant ortadan kalkmıştır,
- Kıraç topraklar erozyona, üreticileri ise büyük kentlerin varoşlarında işsizliğe mahkûm olmuştur,
- Tütün Fonu’nun amacına uygun kullanılmaması yüzünden oluşan yukarıda saydığımız kayıplar, bu Karar ile daha da artmaktadır.
Bu Karar’dan rahatlıkla çıkartılan sonuç şudur: “Avrupa Komisyonu Türkiye 2010 İlerleme Raporu”nda Tütün Fonu konusunda ülkemizden istenenden daha fazlası Avrupa üzerinden çokuluslu sigara şirketlerine yeni yıl hediyesi olarak ikram edilmiştir.
Çünkü, bu yeni yıl hediye paketi içerisinde çokuluslu şirketlerin ürettikleri 1 kg sigaranın maliyetini, hammadde maliyetinin ucuzlatılması nedeniyle azaltan sponsorluk söz konusudur.
Tütün fonunun varlığının sadece gelir getiren bir unsur olmayıp aynı zamanda ülkemiz tütün üretiminin de sigortası olduğunu, ithalatı artıracak her adımın tütün üretimimizi olumsuz etkileyeceğini ve ancak bu fon sayesinde Türk tütüncülüğünün, büyük oranda desteklenen uluslararası rakiplerine karşı korunabileceğini yeterince anlatamamış olmalıyız ki yönetenlerimiz, hiç olmazsa AB ve ABD gibi ülkelerde hala üreticiler desteklenirken Türk tütüncülüğünü desteklemek bir yana onu koruyan yegane unsur olan tütün fonunu kaldırmakta sakınca görmemişlerdir.
Tütün kontrolü çerçeve sözleşmesinin 9. ve 10. maddeleri ile ilgili olarak ülke tütüncülüğünün zarar göreceğini iddia eden çevrelerin tütün fonunun indirilmesi ile oluşacak yıkıcı sonuçları konusunda ne düşündüklerini merak ediyoruz.
Yönetenlere ve yetkililere sormak istiyoruz;
- 400 senedir bu topraklarda tütün üreten üreticiler neden görmezden gelinmektedir?
- Ülkemizde üretilen tütünlerin % 75’i ihraç edilmektedir. Tütün ihracatından sağlanan gelire ülkemizin ihtiyacı kalmamış mıdır?
- Şark tipi tütün üretiminde ve ihracatında dünya birincisi ülke Tütün Fonu kaldırılarak ithalatçı konumuna düşürülmektedir. Neden?
- Üreticiler tütün üretmekten vazgeçerek alternatif ürün ve geçim yolları mı keşfetmişlerdir?
- Ulusal Tütün Kontrol Programı ve Eylem Planı’nda belirtilen “tütün üretiminden vazgeçen veya vazgeçirilen üreticilerle, sektörden uzaklaşmak durumunda kalan tütün işçilerinin alternatif ürünlere ve ekonomik faaliyetlere geçişlerini tamamlama, sürdürülebilir alternatif geçim yollarının geliştirilmesini sağlamak” hedefi ne zaman gerçekleştirilecektir?
YÖNETİM KURULU